Τα δικαιώματα του πολίτη - Οδηγός για τον λαβύρινθο των δημοσίων υπηρεσιών

* Οι δημόσιες υπηρεσίες είναι υποχρεωμένες να γνωστοποιούν οποιοδήποτε διοικητικό έγγραφο, χωρίς να υποχρεώνουν τον πολίτη να αποδείξει ότι τον αφορά προσωπικά ή ότι έχει έννομο συμφέρον. Ο πολίτης μπορεί να λάβει γνώση για εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκυκλίους και οδηγίες, απαντήσεις της διοίκησης, γνωμοδοτήσεις, αποφάσεις κτλ. με απλή αίτησή του. 

* Αν ο πολίτης έχει ειδικό έννομο συμφέρον, δικαιούται με αίτησή του να λαμβάνει γνώση των ιδιωτικών εγγράφων που φυλάσσονται στις δημόσιες υπηρεσίες και είναι σχετικά με υπόθεσή του που εκκρεμεί σε αυτές ή έχει διεκπεραιωθεί από αυτές.

* Ο πολίτης μπορεί να λάβει γνώση των διοικητικών εγγράφων είτε με επιτόπια μελέτη στον χώρο της δημόσιας υπηρεσίας είτε με τη χορήγηση αντιγράφων.

* Δεν επιτρέπεται να δίνονται πληροφορίες: για έγγραφα που αφορούν την ιδιωτική ή την οικογενειακή ζωή τρίτων· όταν παραβλάπτεται το απόρρητο που προβλέπεται από ειδικές διατάξεις· όταν δυσχεραίνεται η έρευνα δικαστικών, αστυνομικών, στρατιωτικών ή διοικητικών αρχών σχετικά με την τέλεση εγκλήματος ή διοικητικής παράβασης· και όταν για την απαγόρευση σε συγκεκριμένη και μόνο περίπτωση έχει συνυπογραφεί προηγουμένως κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και του αρμόδιου υπουργού. 

* Καμία δημόσια υπηρεσία δεν μπορεί να αρνηθεί τη γνώση διοικητικών εγγράφων επικαλούμενη το απόρρητο του ιδιωτικού βίου, το ιατρικό απόρρητο, καθώς και το βιομηχανικό ή το εμπορικό απόρρητο, εφόσον τα συγκεκριμένα έγγραφα αφορούν τον ίδιο τον πολίτη. Ειδικά οι πληροφορίες ιατρικού χαρακτήρα γνωστοποιούνται στον ενδιαφερόμενο πολίτη με τη βοήθεια γιατρού που θα ορισθεί για τον σκοπό αυτό. 

* Το αίτημα θα πρέπει να ικανοποιηθεί από τη δημόσια υπηρεσία μέσα σε έναν μήνα. 

* Αν η δημόσια υπηρεσία αρνηθεί να ικανοποιήσει το αίτημα, οφείλει να ενημερώσει τον πολίτη και να αιτιολογήσει τους λόγους της άρνησής της εγγράφως μέσα σε έναν μήνα το πολύ. 

* Αν οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία δεν απαντήσει εγκαίρως σε αίτημα του πολίτη, οφείλει να τον αποζημιώσει. 

* Κάθε δημόσια υπηρεσία είναι υποχρεωμένη να παραλάβει και να δώσει αριθμό πρωτοκόλλου σε οποιαδήποτε αίτηση οποιουδήποτε πολίτη, ακόμη και αν είναι αναρμόδια για το θέμα του. 

* Καμία δημόσια υπηρεσία δεν μπορεί να επιβάλει οικονομική υποχρέωση και στη συνέχεια προσαυξήσεις και πρόστιμα στον πολίτη, αν δεν τον έχει ενημερώσει εγκαίρως και εγγράφως για την υποχρέωσή του. 

* Οι υπάλληλοι δεν πρέπει να ζητούν και άλλες αποδείξεις για τα στοιχεία που αναγράφονται στο δελτίο ταυτότητας ή στο διαβατήριο ή στη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής.

* Γεγονότα ή στοιχεία που δεν αποδεικνύονται από το δελτίο ταυτότητας ή αντίστοιχο έγγραφο γίνονται δεκτά βάσει υπεύθυνης δήλωσης του ενδιαφερομένου, η οποία συντάσσεται σε ειδικό ασφράγιστο χαρτί, εκτός αν υπάρχει αντίθετη διάταξη. Ιδια δήλωση υποβάλλεται και όταν τα στοιχεία του δελτίου ταυτότητας για την οικογενειακή κατάσταση, για τη διεύθυνση κατοικίας και για το επάγγελμα έχουν αλλάξει. 

* Οι υπηρεσίες είναι υποχρεωμένες να δέχονται τις αιτήσεις των πολιτών που αποστέλλονται με φαξ εφόσον συνοδεύονται από φύλλο αποστολής (προμετωπίδα) που περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία:

­ Ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, αριθμό τηλεφώνου και τηλεομοιοτυπικής συσκευής και ημερομηνία έκδοσής του.

­ Αριθμό σελίδων του αποστελλομένου εγγράφου.

­ Υπογραφή του αποστολέα. 

* Οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να εξυπηρετούν τους πολίτες είτε με αριθμό προτεραιότητας είτε με σύστημα εξυπηρέτησης από πολλαπλές θέσεις εργασίας. 

* Οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να καθιερώνουν ώρες υποδοχής του κοινού, να διευκολύνουν στη συμπλήρωση των αιτήσεων, να εξυπηρετούν κατά προτεραιότητα τα άτομα με ειδικές ανάγκες και να φροντίζουν για την προσβασιμότητά τους στις υπηρεσίες. 

* Οι δημόσιες υπηρεσίες είναι υποχρεωμένες να έχουν χαρτόσημα, ένσημα και υπεύθυνες δηλώσεις, να εξυπηρετούν τον πολίτη και να μην τον ταλαιπωρούν. 

* Είναι υποχρεωμένες να έχουν επίσης φωτοτυπικά μηχανήματα για τα απαραίτητα φωτοαντίγραφα. 

* Κάθε δημόσιος υπάλληλος είναι υποχρεωμένος να δίνει τα στοιχεία του στον πολίτη που τα ζητεί. 

* Τα έγγραφα και τα πιστοποιητικά που αφορούν τον πολίτη και έχουν ήδη κατατεθεί πρέπει να διακινούνται εσωτερικά στις υπηρεσίες και να μην υποχρεώνεται ο πολίτης να έχει μαζί του αντίγραφα και να τα καταθέτει εκ νέου. 

* Αν κάποια δημόσια υπηρεσία ζητεί επίμονα το πρωτότυπο, είναι υποχρεωμένη να αναφέρει τη συγκεκριμένη διάταξη του νόμου που επιβάλλει αυτή τη διαφοροποίηση. 

* Οι διοικητικές αρχές, πριν από κάθε ενέργεια ή μέτρο σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων συγκεκριμένου προσώπου, οφείλουν να καλούν τον ενδιαφερόμενο να εκφράσει τις απόψεις του εγγράφως ή προφορικώς. Αυτό δεν ισχύει σε περίπτωση κινδύνου ή επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος.

 tovima.gr/