Στήτω ο Ήλιος ! Ή πώς τα Εσπερινά σχολεία γίνονται Ημερήσια: μ’ ένα άρθρο, μ’ ένα Νόμο

Στήτω ο Ήλιος !

Ή πώς τα Εσπερινά σχολεία γίνονται Ημερήσια: μ’ ένα άρθρο, μ’ ένα Νόμο.

Το μόνο που χρειάζεται για να πάει μπροστά αυτός ο τόπος είναι καθαρό μυαλό και πολιτική βούληση: Τα Εσπερινά σχολεία θα έχουν τριετή διάρκεια, όπως τα Ημερήσια. Για να επιτευχθεί αυτό, δεν χρειαζόταν τελικά και πολύ ανάλυση ! Έπρεπε απλώς κάποιος θαρραλέος να γράψει μια πρόταση με μόλις 17 λέξεις και τρία γράμματα με τόνο (όσα και οι τάξεις του νέου εσπερινού σχολείου: Α΄, Β΄ και  Γ΄) σε μια παράγραφο (τη «2»), σε ένα άρθρο (το «115») σε ένα Νόμο, αυτό που ανακοίνωσε το Υπουργείου Παιδείας και θα καταθέσει για ψήφιση στη Βουλή. Τόσο απλό ! Αναρωτιέται κανείς γιατί δεν το είχε σκεφθεί κάποιος τα τελευταία 117 χρόνια !

Το πρώτο σχολείο εσπερινής εκπαίδευσης ιδρύθηκε το 1901 και μάλιστα αφορούσε την Επαγγελματική Εκπαίδευση. Η Νυχτερινή Εμπορική Σχολή ιδρύθηκε από το Σύλλογο Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας μετά από αίτημα του εργατικού κινήματος για παροχή επαγγελματικής εκπαίδευσης. Τα πρώτα νυχτερινά Γυμνάσια λειτουργούσαν ως «παραρτήματα» Ημερησίων από το 1949 και ο ένας επιπλέον χρόνος φοίτησης, προκειμένου να καλυφθεί όλη η διδακτέα ύλη, νομοθετήθηκε με το Β.Δ. 617/1961. Τα πρώτα τετραετούς φοίτησης εσπερινά Λύκεια ιδρύθηκαν με το Νόμο 4379/1964 (βλ. Γαλίτης Π. Διδακτορική διατριβή, Θεσσαλονίκη 2005, σ. 163-5).

Πόσος χρόνος λοιπόν, πόσος κόπος και πόσα χρήματα αναλώθηκαν άδικα και κατασπαταλήθηκαν επί ένα αιώνα ! Πόση ταλαιπωρία τόσων εργαζομένων, που ενώ μπορούσαν να τελειώσουν το σχολείο σε τρία χρόνια, κάποιοι καρεκλοκένταυροι τους εμπόδιζαν, προφανώς για να δημιουργήσουν αχρείαστες θέσεις εργασίας και να βολέψουν αχρείαστους εκπαιδευτικούς, που τους πληρώνουν οι δυστυχείς φορολογούμενοι, μεταξύ των οποίων και οι ταλαίπωροι εργαζόμενοι μαθητές τους !

Και όλα αυτά διορθώνονται τώρα με ΜΙΑ πρόταση, σε ΜΙΑ παράγραφο, σε ΕΝΑ άρθρο, σε ΕΝΑ νόμο (όχι αυτόν της κατάργησης των Μνημονίων, σε άλλο). H απάντηση το ερώτημα «πώς θα γίνει αυτό», ήταν αποστομωτική: «Με Υπουργική Απόφαση σε εφαρμογή του Νόμου». Σωστό !

Το δικό μας το στενό (τεχνικό) μυαλό (δεδομένου ότι εμείς της Τεχνικής Εκπαίδευσης δεν διαθέτουμε τόσο ανοιχτούς ορίζοντες), αυτόματα κάνει απλούς υπολογισμούς. Ο λόγος που η φοίτηση στα εσπερινά σχολεία είναι 4ετής είναι ότι οι ώρες διδασκαλίας είναι λιγότερες, ενώ η διδασκόμενη ύλη παραμένει η ίδια. Οι μαθητές των ημερησίων ακολουθούν πρόγραμμα 7 ωρών διδασκαλίας ημερησίως για 3 χρόνια, οπότε σε εβδομαδιαία βάση παρακολουθούν 105 ώρες (7ω/ημ x 5ημ x 3χρ = 105ω/εβδ 3ετίας). Αντίστοιχα, οι μαθητές των εσπερινών ακολουθούν πρόγραμμα 5 ωρών διδασκαλίας κάθε εσπέρας για 4 χρόνια, οπότε σε εβδομαδιαία βάση παρακολουθούν 100 ώρες (5ω/εσπ x 5εσπ x 4χρ = 100ω/εβδ 4ετίας). Επομένως, παρά το γεγονός της επιμήκυνσης των σπουδών τους κατά ένα έτος, οι μαθητές των εσπερινών σχολείων υπολείπονται κατά 5 ώρες διδασκαλίας σε εβδομαδιαία βάση και κατά 165 ώρες σε σύνολο 3.465 ωρών των ημερησίων για όλη τη φοίτηση (105ω/εβδ x 33 εβδ = 3.465ω), δηλαδή ποσοστό 5%. Το ποσοστό αυτό μειωμένης διδασκαλίας θεωρείται μικρό ώστε να επηρεάσει την ισοτιμία των αποδιδόμενων Τίτλων, κι έτσι τα Απολυτήρια και Πτυχία των Εσπερινών σχολείων είναι ισότιμα των Ημερησίων.

Επομένως, για να εξισωθούν τα έτη φοίτησης σε Ημερήσια και Εσπερινά, μόνο με δύο τρόπους είναι εφικτό:

α) Να μειωθεί στα Εσπερινά το διδασκόμενο αντικείμενο με:

α.1) Περικοπή της διδασκόμενης ύλης ανά μάθημα ώστε το αντικείμενο που διδασκόταν σε τέσσερα χρόνια να «χωρέσει» τώρα σε τρία (με 5 διδακτικές ώρες ημερησίως),

α.2) Περικοπή «μη απαραίτητων» μαθημάτων.

Ασχέτως της επιστημονικής τεκμηρίωσης (που μπορεί και να μην υπάρχει), όποια επιλογή κι αν προτιμηθεί (ή και οι δύο συνδυαστικά) θα «εξοικονομήσει» πόρους από τον ετήσιο προϋπολογισμό καθώς θα τιναχθούν στον αέρα το 25% των οργανικών θέσεων εκπαιδευτικών στα Εσπερινά (και το 34% των εκπαιδευτικών Τεχνικών Ειδικοτήτων στα Εσπερινά ΕΠΑ.Λ.), οπότε νομοτελειακά θα ανοίξει η όρεξη για ακόμη μεγαλύτερες περικοπές που αυτή τη φορά θα αφορούν σε όλη την Εκπαίδευση.

Αν υπάρχουν «άχρηστα» μαθήματα για τα Εσπερινά, γιατί είναι «χρήσιμα» για το Ημερήσια ; Αν η διδακτέα ύλη βγαίνει με 25ώρες την εβδομάδα, γιατί τα παιδιά των Ημερησίων να …«ταλαιπωρούνται» με 35ωρο και να μην προστεθεί στον ελεύθερο χρόνο τους ένα επιπλέον 2ωρο ημερησίως ; Στο κάτω-κάτω, παιδιά είναι. Αν δεν παίξουν τώρα, πότε θα παίξουν !

Μοιραία λοιπόν οδηγούμαστε όχι στο να «εξισωθούν» τα Εσπερινά με τα Ημερήσια, αλλά στο ακριβώς αντίστροφο ! Τα Ημερήσια να γίνουν «Εσπερινά» με 25ωρη εβδομάδα.

β) Να αυξηθεί στα Εσπερινά το ωράριο διδασκαλίας.

Η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών των Εσπερινών σχολείων είναι ενήλικοι, αλλά και οι ανήλικοι που γίνονται δεκτοί είναι εργαζόμενοι (αυτό αποτελεί προϋπόθεση, ταυτόχρονα με προσκόμιση φορολογικών στοιχείων ότι προέρχονται από οικογένεια χαμηλού εισοδήματος). Λειτουργούν κάτω από την πίεση ελάχιστου διαθέσιμου χρόνου, εξαιτίας επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων. Η μελέτη των στατιστικών δεδομένων αποκαλύπτει ότι υπάρχει μεγάλη διαρροή μαθητών των Εσπερινών λυκείων από το ξεκίνημα κάθε σχολικού έτους έως τη λήξη του. Οι μαθητές/τριες ξεκινούν με όρεξη και απόφαση για αγώνα και στη διαδρομή οι αντοχές τους δοκιμάζονται και όχι σπάνια καταρρέουν κάτω από την πίεση ενός αβάσταχτου καθημερινού προγράμματος (Παντελής Ν. Γαλίτης, Στο κυνήγι του χρόνου. Εσπερινή εκπαίδευση και κοινωνικός αποκλεισμός, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2011).

Ως εργαζόμενοι (όσοι έχουν αυτή την «τύχη»), δουλεύουν αδιαμαρτύρητα επί 10ωρα (ενώ δηλώνονται και ασφαλίζονται για 4ωρα), έρχονται ασθμαίνοντας στο σχολείο, λερωμένοι, κατάκοποι, κάθιδροι, πολλές φορές καθυστερημένοι την 1^η ώρα, παρακολουθούν μαθήματα για 5 διδακτικές ώρες προσπαθώντας να παραμείνουν σε εγρήγορση ή σωριάζονται πάνω στα θρανία κατά τα σύντομα διαλλείματα προκειμένου να ανέβει λίγο το αίμα στο κεφάλι τους, σπαταλούν ένα 2ωρο σε διαδρομές και πρέπει να πλαγιάσουν το ταλαίπωρο σώμα τους για να ανακτήσουν δυνάμεις για τον επόμενο άθλο, την επόμενη μέρα, 5 μέρες τη βδομάδα, 34 βδομάδες το χρόνο !

Αν υπήρχαν Ολυμπιακοί αγώνες με άθλημα «ταλαιπωρία, πείσμα και αντοχή» θα είχαμε χρυσά μετάλλια.

Τι πρόκειται λοιπόν να νομοθετήσει το Υπουργείο ; Αύξηση ωρών διδασκαλίας στα Εσπερινά ; Δεν νομοθετεί καλύτερα την καθιέρωση 25^ης και 26^ης ώρας ημερησίως ; Αυτό είναι πιο ρεαλιστικό !

*******

Τη 10ετία του 1960, οι διαστημικοί επιστήμονες της NASA προσπαθούσαν να προσδιορίσουν τη θέση του ήλιου και των πλανητών σε βάθος χρόνου, ώστε να αποφύγουν πιθανή σύγκρουση με τα διαστημόπλοια. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής στον οποίο εισήχθησαν οι παράμετροι έδειξε ότι «έλειπε μια ημέρα» από το χρόνο κατά τους περασμένους αιώνες. Οι επιστήμονες αδυνατούσαν να δώσουν κάποια εξήγηση ώσπου ένα μέλος της ομάδας θυμήθηκε την ιστορία του Ιησού «Του Ναυή». Μια μέρα λοιπόν που ο «ΤουΝαυή» νικούσε τους εχθρούς, ο ήλιος έφτασε στη δύση και δεν πρόφταινε να τους εξοντώσει όλους. Πρόσταξε λοιπόν με ισχυρή βούληση «στήτω ο Ήλιος » και ο Ήλιος στάθηκε και δεν έδυσε για μια ολόκληρη ημέρα. Ήταν η ημέρα που «έλειπε» από τους υπολογισμούς. Προγραμμάτισαν λοιπόν εκ νέου τον Υπολογιστή κι έτσι έστειλαν το «Απόλλων 11» στο φεγγάρι και οι διαστημικές πτήσεις είναι έκτοτε ασφαλείς. (Όσοι υπομειδιάτε ειρωνικά, δεν έχετε παρά να διεξάγετε στοιχειώδη έρευνα στο «γούγλ» για να γίνετε σοφότεροι).

*******

Δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε λοιπόν αν το Υπουργείο Παιδείας καθιερώσει «δια Νόμου» την 25^η ώρα της ημέρας (ή και την 26^η αν χρειαστεί). Δεν είναι σπουδαία δουλειά. Ένα άρθρο, ένας Νόμος. Αυτός ο Τουναβή προσέθεσε με το «έτσι θέλω» μια ολόκληρη μέρα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μια – δυο ωρίτσες την ημέρα δεν είναι πρόβλημα. Δε θα το πάρει είδηση κανείς. Εξάλλου θα αφορά μόνο τους μαθητές των Εσπερινών και μόνο στο διδακτικό έτος. Στα Σαββατοκύριακα, στις σχολικές διακοπές και αργίες, θα παραμείνουν 24 οι ώρες της μέρας. Έτσι θα μπορέσουν άνετα οι μαθητές των Εσπερινών σχολείων να παρακολουθήσουν ένα πλήρες διδακτικό 7ωρο κάθε βράδυ.

Κάποιοι σχολαστικιστές εξέφρασαν την ανησυχία μήπως επηρεαστεί το Διαστημικό Πρόγραμμα της NASA. Δεν έλαβαν όμως υπόψη τους ότι ο Νόμος θα έχει εφαρμογή μόνο στην Ελληνική επικράτεια. Ο Τουναβή, μέσα στην ορμή της μάχης (και χωρίς να έχει επίγνωση των παγκόσμιων επιπτώσεων της ενέργειάς του) δεν περιόρισε γεωγραφικά το φαινόμενο. Άλλωστε τότε δεν υπήρχε και το κατάλληλο νομικό πλαίσιο.

Σε κάθε περίπτωση όμως θα έπρεπε το σχέδιο Νόμου να συνοδεύεται και από μία προέγκριση της ΝASA. Ακούστηκε ότι δεν είναι άσχετο που ο Πρόεδρος του  Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού υπέβαλε την παραίτησή του την επόμενη μέρα. Έχει τα δίκια του. Θέλουν προσοχή αυτά τα πράγματα ! Δεν το’ χουν σε τίποτε οι αμερικάνοι να μας χρεώσουν το φταίξιμο για καμιά σύγκρουση στο υπερπέραν ή την διατάραξη της πλανητικής ισορροπίας.

Καληνύχτα σε Εσπερινούς και Ημερήσιους και κυρίως στις Ομοσπονδίες. Δικαιολογημένα ρέγχουν. Είναι πολύ αργά το βράδυ...

Δημήτρης Αμπόνης

Συνδικαλιστής εκπαιδευτικός της ΤΕΕ