"Συντονισμός υπηρεσιών εκπαιδευτικού και ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα" του Δρ. Παναγιώτη Βαρσάμη

  "Συντονισμός υπηρεσιών εκπαιδευτικού και ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα" του Δρ. Παναγιώτη Βαρσάμη

Ο εκπαιδευτικός Δρ.Παναγιώτης Βαρσάμης μας απέστειλε μια εξόχως ενδιαφέρουσα πρόταση, η οποία έχει να κάνει με την αναγκαιότητα θεσμοθέτησης του συντονισμού των δημόσιων εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών που απευθύνονται στον μαθητή- στον πολίτη γενικότερα- λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα πολύ άσχημη κοινωνικο- οικονομική συγκυρία.
 Παραθέτουμε ακολούθως την πρόταση του συναδέλφου.

Βασίλης Βούγιας
8/5/2013

Θεσσαλονίκη, 3-5-2013

"Συντονισμός υπηρεσιών εκπαιδευτικού και ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα"

του Δρ. Παναγιώτη Βαρσάμη

Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι,

ύστερα από μια εποχή δημιουργίας πολλών δημοσίων υπηρεσιών εκπαιδευτικού και ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα, είτε αυτόνομων, είτε προσαρτημένων σε άλλες Δημόσιες Υπηρεσίες (ΚΕΔΔΥ, ΙΠΔ, ΣΣΝ, ΚΨΥ, ΟΚΑΝΑ, ΙΚΑ, υπηρεσίες Δήμων, κ.λπ.), φτάσαμε στη σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία, όπου πλέον δεν προβλέπεται περαιτέρω στελέχωση με τις ειδικότητες που προβλέπει ο νόμος. Έτσι, οι περισσότερες από τις παραπάνω υπηρεσίες έφτασαν στο σημείο να μην επαρκούν, όχι μόνον αριθμητικά, αλλά μερικές φορές και ποιοτικά, σε σχέση με το έργο που καλούνται να επιτελέσουν. Ο διοικητικός, αλλά κυρίως ο ουσιαστικός κατακερματισμός των υπηρεσιών αυτών είναι μια πραγματικότητα. Πιστεύω ότι αυτή η κατάσταση εξασθενεί την αποτελεσματικότητα του Δημοσίου και μειώνει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Σημειώνω, ότι ακόμα και αν η καθεμία από τις παραπάνω υπηρεσίες διαθέτει όλες τις προβλεπόμενες ειδικότητες, πάλι μπορεί να μεγιστοποιήσει τη δράση της συνεργαζόμενη με υπηρεσίες που αναγκαστικά εμπλέκονται σε ορισμένους εξυπηρετούμενους (βλ. παρακάτω).

Μια εφικτή και οικονομική λύση είναι η πλήρης αξιοποίηση του υπάρχοντος αξιόλογου ανθρώπινου δυναμικού μέσω ενός θεσμοθετημένου συντονισμού των υπηρεσιών. Ο συντονισμός θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμος σε εξυπηρετούμενους πολίτες που έχουν πολλαπλές ιδιότητες (π.χ. ασφαλισμένος, δημότης και μαθητής). 

Επιτρέψτε μου ένα σύντομο παράδειγμα: μαθητής που είχε πάρει εξιτήριο ύστερα από βραχύχρονη ψυχιατρική νοσηλεία επέστρεψε στο σχολείο χωρίς κάποιο αναγνωρίσιμο σχέδιο επανένταξης. Το αποτέλεσμα ήταν να τον κοροϊδέψουν για τη νοσηλεία του και να αναγκαστεί να διακόψει το σχολείο. Είναι φανερό ότι χρειαζόμαστε συνεργασία των υπηρεσιών (στο παράδειγμα: της Κλινικής, του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων και του Σχολείου). Σήμερα, υπάρχουν αρκετές ορθές πρακτικές συνεργασίας των υπηρεσιών, αλλά οφείλονται σε ατομικές πρωτοβουλίες και όχι σε κάποιο οργανωμένο σχέδιο.

            

 Πιστεύω, ότι αυτή η ιδέα χρειάζεται ανάπτυξη για να ευδοκιμήσει. Μερικά από τα σημεία που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι τα εξής:

 1) Δημιουργία Πρωτοκόλλων Συνεργασίας και σχετική διαμόρφωση Νόμων (ΦΕΚ, Εγκύκλιοι). Σε συνάφεια με αυτά, προτείνεται η δημιουργία Παρατηρητηρίου ή/και θέσπιση ενός Συντονιστή Υπηρεσιών ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα ανά περιφέρεια. 2) Δημιουργία ενιαίου ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου. Η ημερομηνία της πρώτης αίτησης να μετράει σε περίπτωση παραπομπής σε άλλη υπηρεσία (ο εξυπηρετούμενος να λαμβάνει τις υπηρεσίες με την προτεραιότητα που αντιστοιχεί στην πρώτη αίτηση).

 3) Δημιουργία και διάδοση βάσης δεδομένων ανά περιφέρεια της χώρας με τα στοιχεία, όλων των δημοσίων και άλλων μη κερδοσκοπικών φορέων εκπαιδευτικού και ψυχοκοινωνικού ενδιαφέροντος. Στη βάση δεδομένων, πέραν των βασικών στοιχείων, οφείλουμε να δηλώνουμε τις (εναπομείναντες) ειδικότητες, το αν ο φορέας προσφέρει μόνο διάγνωση ή/και υποστήριξη, όπως επίσης και την ιδιαίτερη μέθοδο που εφαρμόζεται (ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική, γνωστική συμπεριφορική προσέγγιση, κ.λπ.).

 4) Επιμόρφωση και εκπαίδευση του προσωπικού με σκοπό τη δημιουργία ομάδων γονέων, μαθητών, εφήβων κ.λπ. Η ομαδική προσέγγιση στην ψυχοκοινωνική υποστήριξη, όχι μόνο είναι αποτελεσματική, αλλά πολλαπλασιάζει τη μικρή μας αριθμητική δύναμη έναντι των πολλών αιτημάτων (αναγκών) των πολιτών.

 5) Τα προγράμματα ΕΣΠΑ να ενισχύουν τη λειτουργία του Δημοσίου, π.χ. αν είναι να αξιοποιηθεί κάποιος  ψυχολόγος για την αντιμετώπιση της βίας, τότε να εντάσσεται στις υπάρχουσες δομές της εκπαίδευσης (π.χ. ΚΕΔΔΥ, ΣΣΝ, Γραφεία Αγωγής Υγείας) και να μην χρεώνεται σε ένα «τυχερό» σχολείο για ένα ολόκληρο έτος.

             

Πιστεύω ότι η ιδέα του συντονισμού των εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών μπορεί να αυξήσει τις δυνατότητες του υπάρχοντος προσωπικού και να καταστήσει την παροχή υπηρεσιών ακόμα πιο αποτελεσματική.