Παράλληλη Στήριξη… η "παράλληλη" εφαρμογή των προθέσεών της.

Tου Τρύφωνα Κ. Σπυρόπουλου*

"Ένα Σχολείο για Όλους(!): Η  συγκεκριμένη έκφραση δεν αποτελεί άλλο ένα ιδεολογικό, αγωνιστικό, σύνθημα, αλλά είναι συνωνυμικός όρος εννοιών όπως Συμπερίληψη, Συνεκπαίδευση, inclusive education, ισότιμη εκπαίδευση, οι οποίες συμπυκνώνουν τις προθέσεις της επιστημονικής κοινότητας και της εκπαιδευτικής πολιτικής, αναφορικά με την ειδική αγωγή, να εκλείψει ο αποκλεισμός των μαθητών από τα συνηθισμένα σχολικά περιβάλλοντα. Ωστόσο, για άλλη μια φορά αναδύεται το κριτικό ερώτημα πόσο απέχει η πρόθεση από τη βούληση για την εφαρμογή της; Το συγκεκριμένο ερώτημα αναδιατυπώνεται, ειδικά για τον εκπαιδευτικό χώρο, με αφορμή το θεσμό της Παράλληλης Στήριξης."

 

Ο Συνήγορος του Παιδιού στην Έκθεση προς τον OHE για την εφαρμογή της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού στην Ελλάδα, την περίοδο 2003-2011, θα κάνει ειδική αναφορά για τα κενά στην εφαρμογή του θεσμού της Παράλληλης Στήριξης. Στο πόρισμα του Συνηγόρου τα προβλήματα όπως η έγκριση Παράλληλης Στήριξης και μη υλοποίηση της, η έλλειψη εκπαιδευτικών για τη στελέχωση του θεσμού, η καθυστερημένη τοποθέτηση εκπαιδευτικών, σκιαγραφούνται, μάλλον, ως σκοπιμότητες παρά αδυναμίες. Άλλωστε η διατύπωση "Ο Συνήγορος του Πολίτη διαπιστώνει συστηματικές παραβιάσεις της νομοθεσίας εκ μέρους του ΥΠΕΠΘ όσον αφορά την εφαρμογή του μέτρου της παράλληλης στήριξης" είναι ενδεικτική.

Παρότι ο Συνήγορος του Παιδιού επισημαίνει διαφωτιστικά διοικητικές αδυναμίες, ή σκοπιμότητες, δε διερευνά την ύπαρξη των παιδαγωγικών προϋποθέσεων για την εφαρμογή της Παράλληλης Στήριξης – Συνεκπαίδευσης. Ο όρος Συνεκπαίδευση δεν αποτελεί ένα τυπικό συμπλήρωμα της ονομασίας του θεσμού, αλλά έχει μια παιδαγωγική δυναμική. Συγκεκριμένα, ο όρος δεν αναφέρεται σε μια απλή συνύπαρξη ενός μαθητή με τους συμμαθητές του, δηλαδή τυπικές ενταξιακές προσεγγίσεις, αλλά στη δόμηση ενός ολόκληρου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος που λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες και δημιουργεί καθολικές συνθήκες μάθησης, δηλαδή συνθήκες που οι δυσκολίες και οι αδυναμίες του μαθητή δε μπορούν να διακριθούν. Μια προσέγγιση που συμπεριλαμβάνει όλους τους μαθητές προϋποθέτει την οργάνωση ενός μαθησιακού περιβάλλοντος βασισμένο στην έρευνα των αναγκών των μαθητών, εναλλακτικές διδακτικές μεθόδους που καλύπτουν όλα τα μαθησιακά προφίλ, και εν προκειμένω, τη συνεργασία του εκπαιδευτικού της Παράλληλης Στήριξης και του εκπαιδευτικού της τάξης. Η συγκεκριμένη  συνεργασία επεκτείνεται σε συνδιδασκαλία, ανάληψη διαφορετικών ρόλων, ισότιμο δικαίωμα ανάληψης πρωτοβουλιών δημιουργώντας την πραγματική εντύπωση στους μαθητές ότι η τάξη διαθέτει δύο εκπαιδευτικούς. Οι προϋποθέσεις του συγκεκριμένου εγχειρήματος μπορούν να αποτυπωθούν στον όρο κουλτούρα της συνεκπαίδευσης των Booth και Ainscow στο Index for Inclusion, οποίος μαζί με τους όρους πολιτική και πρακτική αποτελούν τις βασικές προδιαγραφές για την ισότιμη συνεκπαίδευση. Δυστυχώς, στο ελληνικό σχολείο η κουλτούρα, που απαιτεί ένα ευρύ φάσμα συνεργασιών και ένα αξιακό πλαίσιο που αξιοποιεί σκόπιμα τη διαφορετικότητα, δεν υπάρχει, αλλά ούτε και νομοθετείται.

Ανάμεσα στους δύο παραπάνω, συμπιεστικούς, κόσμους υπάρχει και ο ενδιάμεσος χώρος, στον οποίο οι εκπαιδευτικοί της Παράλληλης Στήριξης καλούνται να επιτελέσουν το έργο τους και το οποίο θεμελιώνεται σε δύο εκδοχές. Η πρώτη είναι η αποδοχή της πραγματικότητας ως δεδομένης, όπου ο εκπαιδευτικός της Παράλληλης στήριξης σε περιορισμένο, ή και παθητικό, ρόλο μπορεί να προσφέρει δημιουργώντας ένα σπουδαίο, αλλά εξατομικευμένο, πρόγραμμα, τυπικά εντός τάξης, και να οικοδομήσει ένα αυθεντικό συναισθηματικό πλαίσιο, όπως τροφοδοτείται από το βίωμα της συναισθηματικής σχέσης μόνο με ένα παιδί. Η συγκεκριμένη συναισθηματική σχέση αποτελεί και τη μοναδική περιεχομενική αξία της παρέμβαση του εκπαιδευτικού.

Η άλλη εκδοχή πηγάζει από την αγωνιστική διαπραγμάτευση για τη θεμελίωση της κουλτούρας της συνεκπαίδευσης, η οποία με τους παιδαγωγικούς πειραματισμούς για πρακτικές ισότιμης συνεκπαίδευσης των μαθητών θα επανακινήσει τη θεσμοποίηση της Παράλληλης Στήριξης, με δεδομένα από την ίδια τη δράση των εκπαιδευτικών, αναδιατυπώνοντας τις προθέσεις για την εφαρμογή του θεσμού.

 *Ο Τρύφων Σπυρόπουλος  είναι εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και Μεταπτυχιακός φοιτητής ειδικής αγωγής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας

tvxs.gr