Ο μύθος για το υποχρεωτικό 12χρονο Ενιαίο Σχολείο. Απολυτήριο, Πτυχίο ειδικότητας, πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπ/ση

Ο.Λ.Τ.Ε.Ε.

Αθήνα, 16-04-2016

 Αρ. Πρωτ.: 130

2^η Εισήγηση της Ο.Λ.Τ.Ε.Ε.

Στην ανεπίσημη και άτυπη πρώτη συνάντηση και συζήτηση που διοργανώνει το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας (Ε.ΣΥ.Π.) στο πλαίσιο του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία το Σάββατο 16 Απριλίου 2016 στην αίθουσα «Γαλάτεια Σαράντη» στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.

ΘΕΜΑ: Ο μύθος για το υποχρεωτικό 12χρονο Ενιαίο Σχολείο. Απολυτήριο, Πτυχίο ειδικότητας, πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπ/ση

Σεραφείμ Κερασιώτης, Εκπ/κός Π.Ε. 03 Μαθηματικός, Διευθυντής 2^ου ΕΠΑ.Λ. Γαλατσίου, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. Ο.Λ.Τ.Ε.Ε.

Κύριε Πρόεδρε,

Κύριε Υπουργέ,

κυρίες και κύριοι,

Α. Σχολείο ΕΛΚΥΣΤΙΚΟ, ΟΧΙ εξαναγκαστικό

Εάν το Υπουργείο επιθυμεί πραγματικά να επιτελέσει επιτέλους η εκπαίδευση τον κοινωνικό της ρόλο, τότε αυτή θα πρέπει να «επιβληθεί» όχι «δια Νόμου» αλλά με την αποτελεσματικότητά της. Θα πρέπει λοιπόν η Εκπαίδευση:

–   να είναι ελκυστική,

–   να προσφέρεται σε ποικιλία τύπων,

–   να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες του λαού και

–   να αποδεικνύει χειροπιαστά ότι στο τέλος της όποιας «υποχρεωτικής» εκπαιδευτικής πορείας, θα έχει επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Καμία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δεν πρόκειται να επιτύχει, όσο το εκπαιδευτικό σύστημα θεωρεί ως «μάθηση» την ακατάσχετη «στοίβαξη» γνώσεων σε παιδικούς εγκεφάλους.

Το πετυχημένο εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει:

–   Να μπορεί να εντοπίζει, να ενθαρρύνει και να επιβραβεύει όλα τα είδη δεξιοτήτων, ταλέντων και «μορφών ευφυΐας».

–   Να διαμορφώνει προσωπικότητες που με την ενηλικίωσή τους θα αποτελέσουν «πολίτες» της κοινωνίας.

–   Να δίνει εφόδια για την εύστοχη και έγκαιρη επαγγελματική αποκατάσταση των μαθητών με την ενηλικίωσή τους, ως μέρος της ιδιότητας του «πολίτη» της χώρας.

Β. Χαρακτηριστικά των μαθητών της Τ.Ε.Ε.

Οι μαθητές που φοιτούν στα σχολεία της Τ.Ε.Ε. έχουν κάποια γενικά χαρακτηριστικά τα οποία πρέπει να αναγνωρίσει κάποιος όταν σχεδιάζει την εκπαίδευσή τους. Συγκεκριμένα:

–   Απέχουν παρασάγγες από το πρότυπο του «επιμελούς» μαθητή που επιβραβεύει το υφιστάμενο εκπαιδευτικό σύστημα και εξ’ αυτού φέρουν συνήθως το «στίγμα» του «ανεπίδεκτου μαθήσεως».

–   Στην πραγματικότητα διαθέτουν εξαιρετικές δεξιότητες και ταλέντα στη διαχείριση εργασιών και επίλυση συνδυαστικών προβλημάτων που απαιτούν συνεργασία αναλυτικής σκέψης και δεξιοτεχνίας.

–   Ανήκουν στην πλειοψηφία τους στα μεσαία και χαμηλά οικονομικά στρώματα, ενώ αρκετοί από αυτούς προερχόμενοι από οικογένειες μεταναστών. Για το λόγο αυτό:

–   Είναι περισσότερο συνειδητοποιημένοι για την επιλογή τους σε σχέση με τους συνομηλίκους τους των ανώτερων οικονομικά στρωμάτων.

–   Έχουν απόλυτη ανάγκη την απόκτηση πτυχίου ειδικότητας στα 18 για την άμεση εκκίνηση της επαγγελματικής τους ζωής με τυπικά και ουσιαστικά εφόδια – προσόντα.

Γ. Το σχολείο που καλύπτει τις ανάγκες των μαθητών του

Το Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο μπορεί ιδεατά να απευθύνεται σε μεγάλες και ποικίλων χαρακτηριστικών ομάδες μαθητικού πληθυσμού, θα πρέπει όμως κατ’ αρχήν (και κατ’ ελάχιστον) να ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες του μαθητικού πληθυσμού που ήδη φοιτά σε αυτό. Επομένως θα πρέπει:

–   Να είναι οργανικά ενταγμένο στην Τυπική Β΄βάθμια Εκπαίδευση του Υπουργείου Παιδείας ώστε να παρέχεται στους μαθητές συνολική και ολόπλευρη ΠΑΙΔΕΙΑ, να διαμορφώνονται συμπεριφορές και να καλλιεργούνται προσωπικότητες, μέσα σε ένα περιβάλλον παιδαγωγικά κατάλληλο για ανηλίκους, εμφορούμενο από δημοκρατικές αρχές, αξίες, ιδανικά, πολιτισμό, ισότητα, που καταπολεμά τη βία και το ρατσισμό, κλπ.

–   Να παρέχει εγκαίρως Τεχνική Παιδεία στους μαθητές, προκειμένου να συνδυάσουν τη λειτουργία της σκέψης με τις χειρωνακτικές δεξιότητες, όσο ακόμη εξελίσσονται οι εγκεφαλικές λειτουργίες και η σωματική ανάπτυξη. Η Τεχνική Εκπαίδευση είναι ΤΡΟΠΟΣ και όχι μόνο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ μάθησης. Εάν η πολιτεία κατανοούσε την ιδιαίτερη σημασία και επίδρασή της στην ψυχική, σωματική και εγκεφαλική ανάπτυξη των εφήβων, θα την παρείχε σε ΟΛΟΥΣ τους μαθητές ανεξαιρέτως των ιδιαίτερων κλίσεών τους. Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν μπορεί να στερούμε αυτή τη δυνατότητα τουλάχιστον από εκείνους τους μαθητές που αποδεδειγμένα έχουν εξαιρετικά αναπτυγμένες τεχνικές δεξιότητες.

–   Να παρέχει στους μαθητές της πραγματικά εφόδια για να ξεκινήσουν την ζωή τους ως ενήλικοι πολίτες, μεταξύ των άλλων και επαγγελματικά, καλύπτοντας έτσι τις πραγματικές ανάγκες των μαθητών και των οικογενειών τους.

Δ. Απολυτήριο, Πτυχίο, πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Οι μαθητές που φοιτούν στην Τ.Ε.Ε., με τα ειδικά χαρακτηριστικά που τους διακρίνουν, έχουν απόλυτη ανάγκη να λάβουν πτυχίο ειδικότητας με την αποφοίτησή τους από το Λύκειο και να ενταχθούν άμεσα και ομαλά στον εργασιακό χώρο ως ειδικευμένοι Τεχνίτες. Πολύ περισσότερο σε περίοδο οικονομικής κρίσης. Επομένως:

–   Θα πρέπει να έχουν διδαχθεί πλήρως και σε βάθος όλο το γνωστικό αντικείμενο της Ειδικότητας που σπουδάζουν, λαμβάνοντας τις αντίστοιχες «πιστωτικές μονάδες» μαθημάτων ειδικότητας.

–   Το Πτυχίο τους να συνοδεύεται από πλήρη Επαγγελματικά Δικαιώματα, τα οποία πρέπει να αποδίδονται από το Κράτος, αμέσως με την ίδρυση κάθε τεχνικής ειδικότητας.

–   Το Απολυτήριό τους να είναι ισότιμο του Γενικού Λυκείου.

–   Να παρέχεται στους αποφοίτους ακώλυτη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σε όλες τις σχολές και τα τμήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και στις παραγωγικές σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας όλων των κλάδων και βαθμίδων.

Το θεσμικό πλαίσιο που αφορά στην πρόσβαση των αποφοίτων της Τ.Ε.Ε. στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ήταν και παραμένει διαχρονικά (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) δυσμενές για αυτούς. Το θέμα αντιμετωπίζεται πρόχειρα, επιπόλαια και πάντοτε συμπληρωματικά σε σχέση με τους αποφοίτους του Γενικού Λυκείου. Τα παραπάνω περιλαμβάνονται αναλυτικά στην με αρ. πρωτ. 82/28-9-2015 επιστολή μας προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠ.Π.Ε.Θ. με θέμα: «Πρόσβαση των Αποφοίτων ΕΠΑ.Λ. στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση», (βλ. http://www.oltee.gr/?p=4563).

Ε. ΟΧΙ στην ενοποίηση των δύο Τύπων Λυκείου

Ιστορικά, παιδαγωγικά και επιστημονικά, η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση (Τεχνικό Λύκειο) μαζί με τη Γενική Εκπαίδευση (Γενικό Λύκειο) αποτελούν τις δύο ανεξάρτητες και αυτόνομες επιλογές στο χώρο της Ανώτερης (μετά το Γυμνάσιο) Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Μάλιστα, στις προηγμένες εκπαιδευτικά (αλλά και οικονομικά) χώρες, η δευτεροβάθμια Τ.Ε.Ε. αποτελεί την κυρίαρχη επιλογή των μαθητών.

Αντιθέτως, δεν υπάρχει καμία χώρα στον πλανήτη που να παρέχει Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση αποκλειστικά μετά τα 18 ή αποκλειστικά εκτός του Τυπικού Εκπαιδευτικού Συστήματος !

Ακόμη, σε καμία χώρα στον πλανήτη δεν έχει τεθεί ως προϋπόθεση πρόσβασης σε Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση, η υποχρεωτική παρακολούθηση 12 (ή 14) ετών Γενικής Εκπαίδευσης !

Οι εισηγητές αυτής της παγκοσμίως πρωτοφανούς εφευρέσεως θα πρέπει να επικαλεστούν έστω ένα παράδειγμα χώρας που να μην παρέχει Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση στη Δεύτερη Βαθμίδα του Τυπικού Εκπαιδευτικού της Συστήματος. Από τις ακραίες νεοφιλελεύθερες οικονομίες έως τις ακραιφνείς κομμουνιστικές κοινωνίες, σε καμιά δεν απουσιάζει η Τ.Ε.Ε. από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ούτε σήμερα, ούτε στο παρελθόν. ΟΥΤΕ ΜΙΑ ! Ενδεχομένως, η καταγραφή της δομής αλλά και των δεδομένων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στα εκπαιδευτικά συστήματα τουλάχιστον των χωρών μελών της Ε.Ε., θα μπορούσε να αποτελέσει αποκλειστικό θέμα προς έρευνα και μελέτη από ορισμένη γι αυτό Ομάδα Εργασίας.

Στ. Δωδεκάχρονο υποχρεωτικό Ενιαίο Σχολείο: Πανάκεια ή ΕΓΚΛΗΜΑ;

Το επιχείρημα ότι η Γενική Εκπαίδευση θα είναι δήθεν «υποχρεωτική» και θα παρέχεται σε όλους τους πολίτες, δεν είναι απλώς υποτιμητικό για τη νοημοσύνη των ακροατών, αλλά και εξοργιστικά υποκριτικό.

Το να γίνει η εκπαίδευση υποχρεωτική «δια νόμου», δεν την κάνει αυτόματα και καλύτερη, ούτε την αναβαθμίζει αναγκαστικά. Απόδειξη του παραπάνω αξιώματος αποτελεί η ωμή πραγματικότητα της μέχρι σήμερα «υποχρεωτικής εκπαίδευσης»:

–   Ο εκφοβισμός για τις …συνέπειες του νόμου, δεν απέτρεψε μέχρι σήμερα αυτούς που εγκαταλείπουν το σχολείο από το να εξακολουθούν να …«παρανομούν» συστηματικά....

–   Πολλοί απόφοιτοι των Γυμνασίων «προωθούνται» όπως - όπως στην «απόλυσή» τους, με σοβαρότατες ελλείψεις και αβυσσαλέα κενά.

Εν προκειμένω, ο «υποχρεωτικός» χαρακτήρας του Γυμνασίου όχι μόνο δεν ωφελεί στην εκπαίδευση των μαθητών, αλλά τελικώς αποβαίνει σε βάρος τους, καθώς αποτελεί το ακλόνητο άλλοθι για την κακήν - κακώς προαγωγή και απόλυσή τους, ακριβώς με το επιχείρημα ότι αφού η όλη διαδικασία είναι «αναγκαστική», πρέπει να ολοκληρωθεί έστω και «για τους τύπους».

Τυχόν ενοποίηση των δύο τύπων Λυκείου σε ένα «Γενικό Λύκειο» ή «Ενιαίο Λύκειο», ή «Λύκειο Θεωρίας και Πράξης», είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ραγδαία αύξηση της μαθητικής διαρροής, η οποία θα λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και δεν θα είναι δυνατό να αντιμετωπισθεί, ούτε με «αστυνομικά μέτρα» ενόψει της «υποχρεωτικότητας» της Λυκειακής βαθμίδας.

Οι μαθητές της Τ.Ε.Ε. θα εξωθηθούν ΠΑΝΤΕΛΩΣ και ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΕΚΤΟΣ Εκπαίδευσης, ενώ δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε οποιουδήποτε τύπου Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση ΠΟΤΕ στο ΥΠΟΛΟΙΠΟ του ΒΙΟΥ τους, αφού η αποφοίτηση από τον όποιο τύπο «Λυκείου» θα αποτελεί πάντα απαγορευτική προϋπόθεση για αυτούς !

Επομένως, ενδεχόμενη ενοποίηση των δύο τύπων Λυκείου θα αποτελέσει έγκλημα όχι μόνο κατά της εργασίας, αλλά πρωτίστως κατά της Παιδείας, βάλλοντας βάναυσα κατά της ίδιας της κοινωνίας και μάλιστα κατά των περισσότερο αδυνάτων και ευπαθών ομάδων της.

Η Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση έχει αυξημένο κόστος σε σχέση με τη Γενική Εκπαίδευση. Ωστόσο, η επένδυση στην ΤΕΕ αποτελεί ΚΕΦΑΛΑΙΟ και όχι πολυτέλεια για τη χώρα. Μια στιβαρή ΤΕΕ αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη κάθε προηγμένης χώρας που επενδύει στο μέλλον και στο ανθρώπινο δυναμικό της.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο της Ο.Λ.Τ.Ε.Ε.

ο Πρόεδρος Σταμάτης Σταματιάδης

ο Γενικός Γραμματέας Δημήτρης Αμπόνης