Συμπεράσματα από την Ημερίδα για την Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ  ΠΑΙΔΕΙΑΣ,

ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

-----

ΓΡΑΦΕΙΟ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ

 

Αθήνα,  26 Απριλίου 2016

Δελτίο Τύπου

Τη Δευτέρα 18 Απριλίου πραγματοποιήθηκε στο Κεντρικό Κτίριο του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων Ημερίδα με θέμα «Διαπολιτισμικοί διάλογοι: Σημεία συνάντησης των προγραμμάτων Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης  εντός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος».  Η Ημερίδα διοργανώθηκε από το γραφείο του Υφυπουργού Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων κ. Θεοδόση Πελεγρίνη σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και απευθυνόταν σε στελέχη της εκπαίδευσης και κυρίως σε Σχολικούς Συμβούλους.  

Αντικείμενο της Ημερίδας ήταν τα εκπαιδευτικά υλικά που έχουν παραχθεί στο πλαίσιο των Προγραμμάτων «Εκπαίδευση Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων Μαθητών», «Εκπαίδευση των παιδιών Ρομά» και «Εκπαίδευση των παιδιών της Μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης/Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων». Η υλοποίηση των Προγραμμάτων αυτών έγινε για πρώτη φορά το 1997 (ΕΠΕΑΕΚ Ι, 1997-2000) και συνεχίστηκε στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ (2002-2004) και του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση 2007-2013». Στο διάστημα αυτό έχει παραχθεί πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό που περιλαμβάνει σχολικά εγχειρίδια, υποστηρικτικό υλικό για μαθητές, λεξικά, λογισμικά, παιγνίδια, αφίσες και διδακτικά σενάρια.

Τόσο τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά όσο και το πλαίσιο ανάπτυξης και εφαρμογής αυτού του υλικού υπογραμμίζουν την προστιθέμενη εκπαιδευτική του αξία για το ελληνικό σχολείο. Ειδικότερα, πρόκειται για εκπαιδευτικά υλικά που:

• Θεμελιώνονται στις σύγχρονες παιδαγωγικές αρχές και αποτελούν καινοτόμες διδακτικές προσεγγίσεις ενθαρρύνοντας την κριτική σκέψη, τη διερεύνηση και τη διαπραγμάτευση των ιδεών.
• Προωθούν τη χρήση πολλαπλών πηγών περιεχομένου διευκολύνοντας τη διαφοροποιημένη διδασκαλία και τη διαπολιτισμική παιδαγωγική.
• Χαρακτηρίζονται από τη διεπιστημονική προσέγγιση των εννοιών.
• Καλύπτουν μεγάλο εύρος γνωστικών περιοχών (π.χ. γλώσσα, ιστορία, μαθηματικά, λογοτεχνία, γεωγραφία, φυσικές επιστήμες, μελέτη περιβάλλοντος).
• Καλύπτουν τις διδακτικές ανάγκες Προσχολικής, Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. 
• Έχουν αναπτυχθεί από επιστημονικές ομάδες των Πανεπιστημίων όλης της χώρας με σταθερή και αξιόλογη συμβολή στην εκπαίδευση.
• Έχουν εφαρμοστεί και αξιολογηθεί σε σχολικές μονάδες με σημαντικά αποτελέσματα στην αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τη βελτίωση των σχολικών επιδόσεων και την καταπολέμηση της σχολικής διαρροής.

Ως τώρα τα εν λόγω εκπαιδευτικά υλικά αντιμετωπίζονταν ως τυπική υποχρέωση των υλοποιούμενων Προγραμμάτων, γεγονός που περιόριζε την αξιοποίησή τους στο χρονικό και λειτουργικό πλαίσιο των Προγραμμάτων. Το ΙΕΠ ανέλαβε την πρωτοβουλία να αναδείξει την χρησιμότητά τους θεωρώντας ότι η πραγματική τους αξία είναι να αποτελούν εργαλεία στα χέρια των εκπαιδευτικών, να δοκιμάζονται και να εμπλουτίζονται στη σχολική τάξη και όχι απλώς να φυλάσσονται ως παραδοτέα. Τα εκπαιδευτικά υλικά βρίσκονται μεν αναρτημένα στους ιστότοπους των Προγραμμάτων (που χάρη στους Επιστημονικούς Υπευθύνους των έργων διατηρούνται ενεργοί και μετά το πέρας των Πράξεων). Ωστόσο, παραμένουν ασύνδετα και σε μεγάλο βαθμό αφανή και άγνωστα σε πολλούς εκπαιδευτικούς. Για τον λόγο αυτό είναι σκόπιμο να συγκεντρωθούν και υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων να συνδεθούν με τη σχολική πράξη.   

Προς την κατεύθυνση αυτή έθεσε τις βάσεις η Ημερίδα «Διαπολιτισμικοί Διάλογοι» στην οποία συμμετείχαν σε κλίμα συνεργασίας οι Επιστημονικοί Υπεύθυνοι όλων των Προγραμμάτων εκφράζοντας την ικανοποίησή τους γι΄ αυτή την πρωτοβουλία που φαίνεται να παρέμενε εκκρεμότητα χρόνων. Οι παρουσιάσεις των συμμετεχόντων ανέδειξαν τα καινοτόμα στοιχεία των εκπαιδευτικών υλικών και συνακόλουθα τη χρησιμότητά τους ως διδακτικών εργαλείων τόσο για την ανάπτυξη της επιστημονικής σκέψης και τη πραγμάτευση της γνώσης όσο και για την  καλλιέργεια σχέσεων ισοτιμίας και αμοιβαίας αποδοχής στο ελληνικό σχολείο.

Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι το εύρος και η ποικιλία των  εκπαιδευτικών υλικών που έχουν παραχθεί δεν αποτελεί εμπόδιο στην παράλληλη αξιοποίησή τους, καθώς η συλλογιστική που τα διέπει είναι ότι αποτελούν υλικό μιας τράπεζας ιδεών και διδακτικών προτάσεων που ο εκπαιδευτικός επιλέγει και προσαρμόζει ανάλογα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών του στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής που κρίνεται αναγκαία για την καταπολέμηση της σχολικής αποτυχίας και μαθητικής διαρροής ειδικά σε περιοχές με χαμηλούς κοινωνικο-οικονομικούς δείκτες. Κατέστη έτσι σαφές ότι τα υλικά αυτά δεν περιορίζονται στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, αλλά ανταποκρίνονται στις εκπαιδευτικές ανάγκες όλων των μαθητών του ελληνικού σχολείου προωθώντας την ατομική και κοινωνική ενδυνάμωση. Για τον λόγο αυτό τονίστηκε ιδιαίτερα ο ρόλος των Σχολικών Συμβούλων στην ουσιαστική αξιοποίηση των εν λόγω εκπαιδευτικών υλικών.

Τέλος, οι εργασίες της Ημερίδας συνέβαλαν ώστε να συσχετιστεί το εν λόγω υλικό με τις παρούσες κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανάγκες όπως αυτές διαμορφώνονται από τις πρόσφατες μεταναστευτικές ροές. Καλές πρακτικές που κάνουν πράξη το δικαίωμα όλων των παιδιών στη μόρφωση, όπως είναι τα κινητά Κέντρα Στήριξης Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων (ΚΕΣΠΕΜ), φανέρωσαν την παιδαγωγική και πρακτική επάρκεια της χώρας μας στην υποστήριξη των παιδιών που βρίσκονται εν μέσω ενός προσφυγικού ταξιδιού.    

Ο Υφυπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Θεοδόσης Πελεγρίνης αναγνωρίζοντας την πολλαπλή χρησιμότητα – παιδαγωγική, κοινωνική, οικονομική – της  αξιοποίησης των εν λόγω  εκπαιδευτικών υλικών, τόνισε την ανάγκη υποστήριξης των εκπαιδευτικών στην προσπάθειά τους να προσφέρουν ίσες ευκαιρίες εκπαιδευτικής και κοινωνικής ένταξης σε όλους τους μαθητές που φοιτούν σε ελληνικό σχολείο ειδικά υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων στο προσφυγικό ζήτημα.

Η διαχρονική επικαιρότητα βασικών δημοκρατικών αρχών που διέπουν τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και η σημασία σύνδεσης όλων των σχολικών μονάδων με τις αρχές αυτές, ώστε το σχολείο να καλλιεργήσει σχέσεις σεβασμού της ετερότητας και ισότιμης αλληλεπίδρασης όλων των μαθητών, ήταν κοινή διαπίστωση της Καθ. κας Ν. Ασκούνη, του Καθ. κου Χρ. Γκόβαρη, του Καθ. κου Γ. Παπακωνσταντίνου και του κου Χαραμή, Αντιπροέδρου του ΙΕΠ, οι οποίοι συμμετείχαν σε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας.

Κλείνοντας τις εργασίες της Ημερίδας ο Πρόεδρος του ΙΕΠ κ. Γεράσιμος Κουζέλης επεσήμανε την αναγκαιότητα άμεσης εφαρμογής ενεργειών με στόχο τη συγκέντρωση, έγκριση και ανάπτυξη μεθοδολογικών και τεχνολογικών εργαλείων για εύκολη αναζήτηση και επιλογή των εκπαιδευτικών υλικών από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς.