Σ.Α.Τ.Ε.Α: "Τι πρέπει ν αλλάξει στη νέα μορφή του σχεδίου νόμου Ειδικής Εκπαίδευσης"

Τι πρέπει ν αλλάξει στη νέα μορφή του σχεδίου νόμου Ειδικής Εκπαίδευσης

Οι Σύλλογοι Αποφοίτων Τμημάτων Ειδικής Αγωγής (ΣΑΤΕΑ) έχουν καταθέσει από πολύ νωρίς τις προτάσεις τους για το νομοθετικό πλαίσιο της Ειδικής Εκπαίδευσης.  Αρχικά, τον περασμένο Φεβρουάριο, καταθέσαμε ένα σύνολο προτάσεων-σχολίων του παλιότερου νόμου της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ν.3699/2008). Στη συνέχεια, με την παρουσίαση της πρώτης μορφής του σχεδίου νόμου για την Ειδική Εκπαίδευση στη δημόσια διαβούλευση, εκδώσαμε έντυπο σχολιασμού του νέου νόμου κατά άρθρο. Πολλές από τις προτάσεις μας (αλλά και άλλων φορέων π.χ. ΕΣΑμΕΑ, ΔΟΕ κ.τ.λ.) υιοθετήθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας. Στο τελευταίο, όμως, σχέδιο νόμου που παρουσιάστηκε πριν λίγες μέρες εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά σημεία που πρέπει, κατά τη γνώμη μας, ν’ αλλάξουν, να συμπληρωθούν ή ν’ αποσαφηνιστούν.

Παρακάτω, ακολουθούν οι σημαντικότερες προτάσεις μας για τη νέα μορφή του σχεδίου νόμου σε συνοπτική μορφή. Το σύνολο των προτάσεών μας, τις οποίες εξακολουθούμε και υποστηρίζουμε, μπορείτε να τις δείτε στο σχετικό έντυπο των συλλόγων μας στην ιστοσελίδα www.satea.gr

Για τη Φιλοσοφία της Ειδικής Εκπαίδευσης (άρθρα 1-3)

1. Διεύρυνση του όρου «Ειδική Εκπαίδευση»: Με ικανοποίηση είδαμε ν’ αντικαθίσταται ο όρος «ειδική αγωγή» με τον όρο «ειδική εκπαίδευση», όπως είναι διεθνώς κατοχυρωμένος (special education). Πρέπει, όμως, ο ορισμός της Ειδικής Εκπαίδευσης να μην αναφέρεται στενά σε «παρεχόμενες εκπαιδευτικές υπηρεσίες» αλλά να αφορά σε ευρύτερες πολιτικές, που κάνουν μνεία και στο ζήτημα της Ένταξης (inclusion). Προτείνουμε την εξής αλλαγή του ορισμού: «Η Ειδική Εκπαίδευση (EE) είναι το σύνολο των πολιτικών που υιοθετεί η πολιτεία και των πρακτικών που συνεπάγονται αυτές, με σκοπό τη διαμόρφωση εκπαιδευτικών θεσμών και υπηρεσιών, που να διαμορφώνουν στην εκπαιδευτική πράξη προϋποθέσεις ίσων ευκαιριών και ένταξης στη σχολική και κοινωνική καθημερινότητα για τους μαθητές με ή χωρίς αναπηρία και διαπιστωμένες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Η Εκπαίδευση κρίνεται ως πρωταρχικός θεσμός για την ένταξη, αφού στα πλαίσιά της δίνεται η δυνατότητα της κοινωνικής συνύπαρξης και εκπαίδευσης μαθητών με ή χωρίς αναπηρία, με ή χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες». (Άρθρο 1, παρ.1)
2. Ορισμός της Συνεκπαίδευσης: «Στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Εκπαίδευσης (ΣΜΕΕ) και κατά τη συνεκπαίδευση στα γενικά σχολεία εφαρμόζονται ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για την προώθηση των ίσων ευκαιριών και της ένταξης των μαθητών, ανάλογα με τις αναπηρίες, τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, τη δυναμική και τις ανάγκες της κάθε σχολικής μονάδας  για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σε θέματα που αφορούν την ένταξη και την αναπηρία, για όσο χρονικό διάστημα είναι αναγκαίο ή και για ολόκληρη τη διάρκεια της σχολικής ζωής των μαθητών. Στα πλαίσια της συνεκπαίδευσης παρέχεται στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές δίχως αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες υποστήριξη για την ενεργό συμμετοχή τους στη διαμόρφωση ενταξιακού περιβάλλοντος μέσα από δραστηριότητες ενημέρωσης και ανάπτυξη παράλληλων και κοινών δραστηριοτήτων. Η συνεκπαίδευση ορίζεται ως η ανάπτυξη εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στα πλαίσια συνεργασίας εκπαιδευτικών γενικής και ειδικής εκπαίδευσης με σκοπό τη διαμόρφωση των αμφίδρομων προσαρμογών για την υποστήριξη των μαθητών με και χωρίς αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Για την ανάπτυξη συνεργασίας και αμοιβαίων εκπαιδευτικών προσαρμογών η παρουσία εκπαιδευτικών ειδικής εκπαίδευσης κρίνεται απαραίτητη». (αλλαγή-προσθήκη στην παρ.3, άρθρο 2)
3. Διευρυμένη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων για την Ειδική Εκπαίδευση με τη συμμετοχή στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας εκπροσώπων των Εκπαιδευτικών και του Ειδικού Εκπαιδευτικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού. (Άρθρο 2, παρ.7)
4. Αλλαγή του ορισμού της αναπηρίας προς έναν εκπαιδευτικό-κοινωνικό ορισμό: «Μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θεωρούνται όσοι στην αλληλεπίδραση τους με το σχολείο εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής. Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να πηγάζουν από αισθητηριακά, νοητικά, γνωστικά, αναπτυξιακά προβλήματα, ψυχικές και νευροψυχικές διαταραχές, οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση ή/και εκπαιδευτική διάγνωση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης και τις οποίες το σχολείο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με συμβατικούς τρόπους παρά μόνο με ειδικές προσαρμογές (στο αναλυτικό πρόγραμμα, το ωρολόγιο πρόγραμμα, τα εποπτικά μέσα, τις μεθόδους διδασκαλίας κτλ.)». (Άρθρο 3, παρ.1)

Για τη Διάγνωση (άρθρα 4, 5)

Α. Ρητή νομοθετική αναφορά για αύξηση του αριθμού των ΚΕΔΔΥ - Τα ΚΕΔΔΥ πρέπει ν’ αυξηθούν σε αριθμό, να διπλασιαστούν τουλάχιστον στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Β. Επαρκής Στελέχωση των ΚΕΔΔΥ. Τα ΚΕΔΔΥ πρέπει ν’ αναβαθμιστούν με την πρόσληψη εκπαιδευτικών και ειδικοτήτων με πολύχρονη εμπειρία στις Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες και με μόνιμη, σταθερή σχέση εργασίας. Αυτό πρέπει να κατοχυρώνεται νομοθετικά με συγκεκριμένες διατάξεις.

Γ. Καθιέρωση και χρήση μιας συγκεκριμένης, σταθερής φόρμας διάγνωσης από τα ΚΕΔΔΥ με επιμέρους βασικούς τομείς του προφίλ του μαθητή, ώστε να εξυπηρετούνται λειτουργικές σκοπιμότητες και να αποφεύγονται ασάφειες ή παρερμηνείες.

Δ. Επισκέψεις και Υποστήριξη των ΚΕΔΔΥ στα σχολεία: η διαγνωστική-διεπιστημονική ομάδα των ΚΕΔΔΥ να αφιερώνει τον απαραίτητο χρόνο (αριθμό επισκέψεων και ωρών) ανά μαθητή/τρια, καθώς και να τον/την παρατηρεί στο σχολικό του πλαίσιο, προκειμένου να σχηματιστεί μια ολοκληρωμένη και σαφής εικόνα για το προφίλ του/της.

Ε. Δεσμευτική η διάγνωση των ΚΕΔΔΥ για τις υποχρεώσεις της Πολιτείας. Οι γονείς αλλά και οι σχολικές μονάδες φοίτησης των μαθητών πρέπει να έχουν το δικαίωμα προσφυγής σε δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ σε περίπτωση σοβαρής ένστασης αναφορικά με το σχολικό πλαίσιο φοίτησης που προτείνεται από το ΚΕΔΔΥ.

Ζ. Εκπαιδευτικός Ειδικής Εκπαίδευσης και στη διαγνωστική ομάδα των Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων. Κακώς καταργήθηκε στο ν.4186/2013.

Η. Όχι στην ανατροπή στη στελέχωση των ΕΔΕΑΥ (Επιτροπές Διαγνωστικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης).

Η νέα μορφή του σχεδίου νόμου ανατρέπει το νομοθετικό πλαίσιο των ΕΔΕΑΥ. Στο άρθρο 4, παρ.4γ «αφαιρείται» από την ομάδα της ΕΔΕΑΥ ο εκπαιδευτικός ειδικής εκπαίδευσης και ως τρίτο μέλος προστίθεται ο διευθυντής της σχολικής μονάδας, όπου πιθανότατα δεν θα είναι εκπαιδευτικός ειδικής εκπαίδευσης. Η εκπαιδευτική κοινότητα είχε θέσει ενστάσεις σχετικά με τις δυνατότητες των εκπαιδευτικών ειδικής εκπαίδευσης αλλά και των άλλων ειδικοτήτων να στηρίξουν τις ΕΔΕΑΥ, τη στιγμή που έχουν πολλαπλά διδακτικά/υποστηρικτικά καθήκοντα, ενώ μεγάλο μέρος τους υπηρετεί στις δημόσιες δομές μόνο ως «αναπληρωτές μιας χρονιάς», οι οποίοι προσλαμβάνονται σε νέα σχολεία κάθε χρονιά, πολλές φορές αργοπορημένα.

Από την άλλη μεριά, όμως, αδυνατούμε να αντιληφθούμε πώς θα γίνει διεπιστημονική αξιολόγηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών χωρίς εκπαιδευτικούς ειδικής εκπαίδευσης. Η διάταξη που αναφέρει ότι «Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της για την επίτευξη των στόχων της και ανάλογα με τους διαθέσιμους ανθρώπινους πόρους, η ΕΔΕΑΥ συνεργάζεται υποχρεωτικά με: α) τον/τους εκπαιδευτικό/ούς του Τμήματος Ένταξης της σχολικής μονάδας, αν υφίσταται ΤΕ ή έναν (1) εκπαιδευτικό ΕΕ της προσχολικής ή της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που υπηρετεί στα όρια του ΣΔΕΥ και έχει διαθέσιμο διδακτικό ωράριο ικανό να στηρίξει τις αρμοδιότητες της ΕΔΕΑΥ» δεν είναι σοβαρή. Αναμφίβολα, αν υπάρχει εκπαιδευτικός σε Τμήμα Ένταξης θα είναι αυτός που θα επωμιστεί το έργο εκπαιδευτικής αξιολόγησης των μαθητών, αφού αυτός τους γνωρίζει και έρχεται σ’ επαφή μαζί τους καθημερινά. Και μάλιστα, θα το κάνει αυτό χωρίς δικαίωμα ψήφου στην ΕΔΕΑΥ (όπως δικαίωμα ψήφου δεν προβλέπεται και για τον εκπαιδευτικό της γενικής τάξης, ο οποίος θα εφαρμόσει τα προγράμματα που θα εκπονήσει η ΕΔΕΑΥ). Επιπλέον, είναι ουτοπικό να περιμένουμε να λειτουργήσει η ΕΔΕΑΥ με (περιοδεύοντα) εκπαιδευτικό ειδικής εκπαίδευσης, που θα έχει «διαθέσιμο διδακτικό ωράριο» και ο οποίος θα διατεθεί από άλλο σχολείο. Ο μόνος τρόπος να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι ΕΔΕΑΥ είναι: να συγκροτηθούν μόνο εκεί που υπάρχουν μόνιμοι εκπαιδευτικοί ειδικής εκπαίδευσης (όπως ανέφερε το άρθρο 4, παρ.4, περ. στ στην πρώτη μορφή του σχεδίου νόμου) οι οποίοι θα πρέπει να συμμετέχουν ισότιμα στις ΕΔΕΑΥ με δικαίωμα ψήφου, όπως και ο εκπαιδευτικός της γενικής τάξης. Ο θεσμός των ΕΔΕΑΥ αναδεικνύει έντονα το ζήτημα της μη στελέχωσης της ειδικής εκπαίδευσης με μόνιμο, σταθερό προσωπικό. Τέλος, θεωρούμε ότι οι γονείς θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να απευθύνονται για διάγνωση σε ΚΕΔΔΥ, ακόμη κι όταν δεν έχουν τη σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων και της ΕΔΕΑΥ του σχολείου όπου φοιτά το παιδί τους.

Για τη Φοίτηση (άρθρα 6-9)

1. Παράλληλες Στηρίξεις και στα σχολεία όπου υπάρχει Τμήμα Ένταξης – οι δύο θεσμοί δεν πρέπει να εξισώνονται, αφού καλύπτουν διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Είναι τραγικό να επιμένει το Υπουργείο σε νομοθετική κατοχύρωση του δόγματος «Καμία Παράλληλη Στήριξη όταν υπάρχει Τμήμα Ένταξης» χωρίς να προκρίνει τη διαδικασία της ποιοτικής αξιολόγησης των αναγκών των μαθητών. Ήδη, πανελλαδικά, οι γονείς των παιδιών που υποστηρίζονται μέσω του θεσμού της Παράλληλης Στήριξης και φοιτούν σε σχολεία με Τμήματα Ένταξης είναι αναστατωμένοι, καθότι θεωρούν ότι τα παιδιά τους θ’ αναγκαστούν ν’ αλλάξουν σχολικό πλαίσιο, θα φύγουν από το σχολείο της γειτονιάς τους.
2. Απόσυρση όλων των διατάξεων του σχεδίου νόμου που αντιμετωπίζουν την Παράλληλη Στήριξη με λογιστικό-ποσοτικό τρόπο και όχι παιδαγωγικό-ποιοτικό.

Συγκεκριμένα ν’ αποσυρθούν οι διατάξεις που αναφέρουν:

α) ότι παράλληλη στήριξη μπορεί να έχει ο μαθητής, αν καταφέρνει να παραμείνει στην τάξη και στο σχολείο χωρίς υποστήριξη για διάστημα ίσο με το μισό του πρωινού ωραρίου (πρόκειται για ποσοτικό υπολογισμό σε μια ποιοτική διαδικασία όπως είναι η εκπαίδευση/μάθηση – το ερώτημα είναι τι κάνει και τι δεν κάνει ο μαθητής, όταν βρίσκεται μόνος του χωρίς υποστήριξη)

β) ότι ο μαθητής, για να πάρει παράλληλη στήριξη, θα πρέπει να ανταποκρίνεται στο αναλυτικό πρόγραμμα της τάξης φοίτησής του, καθώς και σε κάθε εκδήλωση σχολικής διαδικασίας (κανένας μαθητής με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή χωρίς δεν το καταφέρνει 100%)

γ) ότι η παράλληλη στήριξη δύναται να χορηγηθεί είτε για το σύνολο των ωρών διδασκαλίας στην Πρωτοβάθμια είτε για ένα μέρος αυτής είτε για συγκεκριμένες ώρες και μαθήματα στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (πρόκειται για την απόλυτη «ρευστοποίηση» του θεσμού)

δ) ότι η παράλληλη στήριξη χορηγείται μέχρι και τη Γ' τάξη του Γυμνασίου, εκτός των τυφλών και κωφών μαθητών (δεν μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί ένας μαθητής π.χ. με σύνδρομο Asperger, με το που προβιβάζεται στην Α΄ Λυκείου, παύει να έχει ανάγκη την Παράλληλη Στήριξη),

Όλες οι παραπάνω διατάξεις είναι ποσοτικές/λογιστικές και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μπουν         σ’ ένα νόμο για να βάλουν «θεσμικό φραγμό» στο συνταγματικό δικαίωμα των παιδιών στην εκπαίδευση. Οι ανάγκες για παράλληλη στήριξη ή όχι θα πρέπει να προσδιορίζονται μετά από ενδελεχή ποιοτική αξιολόγηση των μαθητών και των εκπαιδευτικών πλαισίων και μόνο τότε να παίρνονται αποφάσεις.

3. Έγκαιρος προγραμματισμός των διαγνώσεων-εγκρίσεων-πιστώσεων για την Παράλληλη Στήριξη από την άνοιξη του προηγούμενου σχολικού έτους με νομοθετική ρύθμιση.
4. Αλλαγή στον τρόπο αξιολόγησης όλων των μαθητών. Η βαθμολόγηση, η καταγραφή π.χ. ενός 8 στα μαθηματικά, δεν περιγράφει τίποτα για το τι έχει κατακτήσει ή όχι ένας μαθητής. Τι βαθμό θα βάλουμε στην κοινωνική αλληλεπίδραση και τους στόχους που κατακτά ένα παιδί με αυτισμό που δέχεται παράλληλη στήριξη; Προτείνουμε τη μεγάλη τομή, Περιγραφική Αξιολόγηση όλων των μαθητών. 
5. Νομοθετική κατοχύρωση της υποχρέωσης ίδρυσης Τμήματος Ένταξης σε κάθε Γενικό Σχολείο. Όλες οι επιδημιολογικές μελέτες αναφέρουν ότι το ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού που εμφανίζει ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες κυμαίνεται κοντά στο 10%. Αυτό σημαίνει ότι, σε ένα μικρό σχολείο 100 μαθητών, 10 τουλάχιστον μαθητές θα έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
6. Αύξηση και Αναβάθμιση των Ειδικών Σχολείων: Παρά την τάση για ένταξη των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία, τα ειδικά σχολεία είναι αναντικατάστατα για ορισμένες περιπτώσεις μαθητών. Τα Ειδικά Σχολεία χρειάζονται:

- Υλικοτεχνική υποδομή: Ύπαρξη λίστας προαπαιτούμενων υλικών από το Υπουργείο Παιδείας, με τα οποία πρέπει να είναι εξοπλισμένο ένα ειδικό σχολείο.

- Μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη: Μείζον ζήτημα για την ορθή λειτουργία ενός ειδικού σχολείου είναι ο αριθμός των μαθητών σε κάθε τάξη. Ειδικότερα, προτείνουμε τη σαφή οριοθέτηση από τον νέο νόμο ΕΕ της ύπαρξης το πολύ τριών παιδιών με αναπηρία σε κάθε τάξη ειδικού σχολείου (όπως προβλέπονταν ήδη στην υπουργική απόφαση Αριθμ.117303/Γ6 Αρ. Φύλλου 2105, 30 Οκτωβρίου 2007). Το σχέδιο νόμου αναφέρει το εξωπραγματικό μέγεθος των 4-8 παιδιών (άρθρο 9, παρ.2 περ.4). Κάτι που φανερώνει προθέσεις για «στοίβαγμα» των παιδιών και καμία ίδρυση ειδικών σχολείων.

- Υποχρεωτική φοίτηση στο Ειδικό Νηπιαγωγείο: Να είναι υποχρεωτική η φοίτηση των μαθητών στο Ειδικό Νηπιαγωγείο πριν τη φοίτηση στο Ειδικό Δημοτικό. Αυτή να μπορεί να εκτείνεται από ένα έως τρία χρόνια, ειδικά όταν κρίνεται ελλιπής, και να αποφασίζεται από τα ΚΕΔΔΥ, μέσα στο χρονικό αυτό πλαίσιο, η ετοιμότητα του μαθητή να μεταβεί στο Ειδικό Δημοτικό.

- Συνεργασία με τα Γενικά Σχολεία: Κάθε ειδικό σχολείο να έχει συνεργασία με κάποιο γενικό σχολείο. Η συνεργασία μπορεί να περιλαμβάνει κοινό πρόγραμμα σε περιπτώσεις μη γειτνίασης των σχολείων ή προγράμματα συνεκπαίδευσης σε περιπτώσεις όμορων ή συστεγαζόμενων σχολείων. Το είδος και η διάρκεια των προγραμμάτων θα αποφασίζεται από τους συλλόγους διδασκόντων ειδικού και γενικού σχολείου.

- Άνοιγμα στην κοινωνία: Να ορίζεται από το νόμο η εκπόνηση προγραμμάτων του Ειδικού Σχολείου έξω από τα όρια του σχολείου, στην κοινωνία, με σκοπό να ενταχθούν  οι μαθητές πιο εύκολα στο κοινωνικό σύνολο και να ευαισθητοποιείται η κοινωνία απέναντι στα άτομα με αναπηρία.

- Ίδρυση Νέων Ειδικών Σχολείων: Σύμφωνα με εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τις Ειδικές Ανάγκες και την Εκπαίδευση της Ένταξης (http://www.european-agency.org/), οι οποίες στηρίχτηκαν σε στοιχεία που έδωσε η ίδια η Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδος, ο αριθμός των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές που λαμβάνουν υποστήριξη μέσα από τις δομές της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα ανέρχεται σε ποσοστό 3,28% επί του συνόλου του μαθητικού πληθυσμού (στοιχεία 2011), όταν ο μέσος όρος σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι διπλάσιος και αγγίζει το 7-10%, ποσοστό που επιβεβαιώνει και η διεθνής βιβλιογραφία. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο πλήθος μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες βρίσκεται ακόμα χωρίς διάγνωση και πιθανότατα εκτός σχολικής δομής. Η τελευταία χαρτογράφηση της Ειδικής Αγωγής της χώρας μας έγινε το 2003, πριν δέκα χρόνια, και είναι πλέον μη έγκυρη. Η εμπειρία μας δείχνει ότι ο αριθμός των Ειδικών Σχολείων είναι μικρός για τις εκπαιδευτικές ανάγκες που παρουσιάζονται στην εκπαίδευση.

- Λειτουργία τμημάτων ολοήμερου σχολείου σε όλες τις ΣΜΕΑΕ. Το γεγονός αυτό θα εξυπηρετεί  αφενός τους εργαζόμενους γονείς των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αφετέρου θα προσφέρει στους μαθητές τις απαραίτητες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, τις οποίες τώρα παρέχουν ιδιώτες με μεγάλη οικονομική επιβάρυνση για τις οικογένειες των μαθητών.

- Μόνιμη λύση στο πρόβλημα της μετακίνησης των μαθητών με λεωφορεία.

7. Θεσμοθέτηση της Πρώιμης Παρέμβασης από το Υπουργείο Παιδείας. 

- Σοβαρός και ολοκληρωμένος σχεδιασμός από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας για την Πρώιμη Παρέμβαση με την ύπαρξη νομοθεσίας που θα παρέχει σαφή θεσμικά πλαίσια, ρόλους, ηθικές αρχές πρακτικής και αξιολόγησης.

 - Σύσταση διεπιστημονικών ομάδων με στόχο την υποστήριξη, συμβουλευτική των γονέων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διάγνωση σχετικά με τις δομές που υπάρχουν, τα δικαιώματά τους (οικονομικά κ.ά.), καθώς και το εύρος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την κάθε περίπτωση.

- Σύσταση ολοκληρωμένων δημόσιων κέντρων ημέρας που θα ευθύνονται για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της Πρώιμης Παρέμβασης για παιδιά ηλικίας μερικών μηνών έως και 5 ετών.

8. Νέα Χαρτογράφηση του υποσυστήματος της Ειδικής Εκπαίδευσης

αριθμός και ανάγκες μαθητών, εκπαιδευτικών, ειδικοτήτων, δομών κτλ.

Για τη Στελέχωση (άρθρα 16-22)

1.    Εναρμόνιση του θεσμικού πλαισίου ειδικής και γενικής εκπαίδευσης (όπως ορίζει ο ν.4186/2013, άρθρο 28, παρ.2α) ως προς τη στελέχωση των δομών. Αυτό πρακτικά σημαίνει:

Α) Ενιαίο πλαίσιο υπηρεσιακών μεταβολών για τη Γενική και Ειδική Εκπαίδευση δηλαδή ίση μεταχείριση των εκπαιδευτικών στις μεταθέσεις-αποσπάσεις με γνώμονα τα κοινωνικά κριτήρια (συνολική υπηρεσία, συνυπηρέτηση, οικογενειακούς λόγους, εντοπιότητα κτλ).

Όσον αφορά τους μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών και το δικαίωμα που δίνουν σε μετάθεση-απόσπαση στην ΕΕ, ως ΣΑΤΕΑ διατηρούμε έντονες επιφυλάξεις. Όπως αναλύουμε στο έντυπο μας και στη δημόσια διαβούλευση που προηγήθηκε, δε θεωρούμε τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών αντίστοιχα και ισότιμα (και ως «εκπαίδευση των εκπαιδευτικών» αλλά και πολιτικά-θεσμικά) με τη δημόσια και δωρεάν διετή μετεκπαίδευση των διδασκαλείων ή με τις δημόσιες και δωρεάν προπτυχιακές σπουδές στην Ειδική Εκπαίδευση. Μόλις τώρα, σ’ αυτό το σχέδιο νόμου, δημιουργείται ειδική επιτροπή στο ΙΕΠ (άρθρο 34, παρ.1) για να εξετάσει με λεπτομέρεια το περιεχόμενο του πλήθους των μεταπτυχιακών τίτλων που «άνθισαν» (όχι τυχαία) μετά το ν.3699/2008 (ο συγκεκριμένος νόμος έδινε προτεραιότητα στους μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών τόσο σε επίπεδο αναπληρωτών όσο και σε επίπεδο υπηρεσιακών μεταβολών για τους μόνιμους συναδέλφους μας). Η κριτική μας για τους μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών είναι εκτενής και θα τη βρείτε στο έντυπο μας και στη δημόσια διαβούλευση του σχεδίου νόμου (σχολιασμός άρθρου 27 για τη μετεκπαίδευση των εκπαιδευτικών στην ΕΕ).

Β) Εναρμόνιση του θεσμικού πλαισίου γενικής-ειδικής εκπαίδευσης και για τους αναπληρωτές: ξεχωριστός πίνακας ΠΕ71-ΠΕ61 με βάση το βασικό τίτλο σπουδών και την προϋπηρεσία, όπως ισχύει και στη γενική πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για όλους τους εκπαιδευτικούς.

Ζητάμε επιτακτικά ξεχωριστό πίνακα αναπληρωτών ΠΕ71-ΠΕ61, διότι η δημιουργία ενός ενιαίου πίνακα αναπληρωτών με διαφορετικά κριτήρια για τους εκπαιδευτικούς οδηγεί σε ανταγωνισμό ανθρώπους που έχουν προσφέρει στην εκπαίδευση και απομακρύνεται από την ευρύτερη φιλοσοφία/κατεύθυνση του νομοσχεδίου για εναρμόνιση της νομοθεσίας της ειδικής με τη γενική εκπαίδευση.

Σε περίπτωση εξάντλησης των πινάκων αναπληρωτών ΠΕ61 και ΠΕ71, για την κάλυψη των υπόλοιπων κενών σε θέσεις ΕΕ, προτείνουμε τη διαμόρφωση ενός δεύτερου επικουρικού πίνακα, στον οποίο θα εντάσσονται εκπαιδευτικοί γενικής εκπαίδευσης (ΠΕ60-ΠΕ70) με προσόντα στην ειδική εκπαίδευση (διδακτορικό-μεταπτυχιακό, όχι σεμινάρια ή προϋπηρεσία χωρίς καθόλου σπουδές). Οι εν λόγω εκπαιδευτικοί έχουν το δικαίωμα να βρίσκονται και στους πίνακες αναπληρωτών γενικής εκπαίδευσης. Η κατάταξη στον επικουρικό πίνακα ν’ ακολουθεί τα ισχύοντα στη γενική εκπαίδευση, δηλαδή να γίνεται με βάση την προϋπηρεσία και το βαθμό επιτυχίας στους διαγωνισμούς ΑΣΕΠ.

Σε περίπτωση εξάντλησης και του επικουρικού πίνακα μπορεί να προσλαμβάνονται εκπαιδευτικοί που έχουν προϋπηρεσία μεγαλύτερη των δέκα διδακτικών μηνών, η οποία αποκτήθηκε από πρόσληψη στην ΕΕ. Η προϋπηρεσία των εκπαιδευτικών ΠΕ60 και ΠΕ70 θα πρέπει να προσμετράται στον κλάδο τους και όχι στην ΕΕ (το «ξεκλείδωμα» της προϋπηρεσίας στη Γενική Εκπαίδευση έχει ανακοινωθεί). Με αυτόν τον τρόπο, τα «σεμινάρια» δε θεωρούνται πια προσόν, αλλά οι εκπαιδευτικοί που τα απέκτησαν στο παρελθόν μπορούν να εργαστούν, αφού έχουν συμπληρώσει 10 διδακτικούς μήνες. Σταματάει με λίγα λόγια η «επιστροφή» των «σεμιναρίων της ντροπής». Το δε σχέδιο νόμου θα πρέπει να ενδιαφερθεί να βάλει αυστηρά κριτήρια στο περιεχόμενο των μεταπτυχιακών ειδικής εκπαίδευσης και όχι των σεμιναρίων.

2.    Περί μοριοδότησης: σύμφωνα με το σχέδιο νόμου (άρθρο 21, παρ.5) η μοριοδότηση που θα υπάρχει μετά το μελλοντικό διαγωνισμό ΑΣΕΠ για τους εκπαιδευτικούς ΠΕ61-ΠΕ71 δε θα είναι ίδια με αυτή που θα ισχύσει για όλους τους άλλους εκπαιδευτικούς (ν.3848/2010, άρθρο 3). Για παράδειγμα: στο ν.3848/2010, αρ.3, το διδακτορικό μοριοδοτείται με 3 μόρια για διορισμό ή πρόσληψη αναπληρωτή. Στην ΕΕ το διδακτορικό θα μοριοδοτείται με 6 μόρια. Ενώ στο ν.3848/2010 δε μοριοδοτούνται τα σεμινάρια, τώρα στην Ειδική Εκπαίδευση επιστρέφουν. Στα κοινωνικά κριτήρια, η επ’ αόριστον αναπηρία του εκπαιδευτικού ΕΕ μοριοδοτείται με 3 ή 4 μόρια στο παρόν σχέδιο νόμου, τη στιγμή που για έναν άλλο εκπαιδευτικό η ίδια αναπηρία μοριοδοτείται (σύμφωνα με το ν.3848/2010) με 7 μόρια!

Ως ΣΑΤΕΑ:

α) θέλουμε εναρμόνιση του θεσμικού πλαισίου για όλους τους εκπαιδευτικούς. Δεν μπορούμε να δεχτούμε να μοριοδοτούνται προσόντα στην Ειδική Εκπαίδευση που δε μοριοδοτούνται αυτή τη στιγμή στους άλλους κλάδους εκπαιδευτικών. Ίδια μοριοδότηση θα λάβει χώρα για όλους τους εκπαιδευτικούς όταν διεξαχθούν διαγωνισμοί ΑΣΕΠ και ισχύσει ο ν.3848/2010.

β) θέλουμε να κατακρίνουμε τη λογική της μοριοδότησης μιας ανθρώπινης κατάστασης, της αναπηρίας, σαν να είναι ένα «προσόν» που κάποιος το «αποκτάει» ή το «εκμεταλλεύεται». Πρέπει να υπάρχει ποσόστωση στις προσλήψεις για τους συναδέλφους μας με αναπηρία ή εκπαιδευτικούς γονείς παιδιών με αναπηρία.

γ) θεωρούμε πολύ άδικο το ν.3848/2010 γιατί η προϋπηρεσία μετά τους 60 μήνες δεν υπολογίζεται για μοριοδότηση. Όταν φτιάχτηκε ο ν.3848/2010 δεν υπήρχαν εκπαιδευτικοί που είχαν ξεπεράσει τους 100 μήνες προϋπηρεσίας! Ο ν.3848 δηλαδή απαξιώνει το 50% της προϋπηρεσίας ορισμένων πολύχρονων αναπληρωτών, είναι πολύ άδικος για όλους τους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, όχι μόνο για τους ΠΕ61-ΠΕ71. 

Γι’ αυτό στις διατάξεις αυτού του νόμου για τη γενική εκπαίδευση (άρθρο 32-Θέματα Γενικής Εκπαίδευσης) ζητάμε την τροποποίηση του ν.3848/2010 με ειδική διάταξη που θα αναφέρει ότι η προϋπηρεσία των αναπληρωτών υπολογίζεται για μοριοδότηση και μετά τους 60 μήνες.

3.    Ποσόστωση για τις προσλήψεις εκπαιδευτικών με αναπηρία ή εκπαιδευτικών γονέων παιδιών με αναπηρία. Στο νέο σχέδιο νόμου, το άρθρο 32 που δίνει ποσόστωση 10% για τις προσλήψεις αναπληρωτών εκπαιδευτικών με αναπηρία σε όλους τους κλάδους/ειδικότητες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας κινείται σε σωστή κατεύθυνση. Όμως ξεχνά τους εκπαιδευτικούς με αναπηρία ΠΕ61-ΠΕ71 για τους οποίους δεν υπάρχει καμία μέριμνα στο σχέδιο νόμου! Οι ΣΑΤΕΑ προτείνουμε να ισχύει γενικά ποσόστωση 30% ανά νομό στις προσλήψεις εκπαιδευτικών με αναπηρία ή εκπαιδευτικών γονέων παιδιών με αναπηρία. Κάθε δε εκπαιδευτικός θα πρέπει να εντάσσεται σε κλάδο με κριτήριο το βασικό του πτυχίο και η ποσόστωση να υπάρχει ανά κλάδο, όπως αναφέρει το άρθρο 32  (μέχρι σήμερα οι εκπαιδευτικοί με αναπηρία εντάσσονταν στους πίνακες της ΕΕ χωρίς να έχουν σπουδές στην ΕΕ)

4.    Διαφωνούμε έντονα με τις διατάξεις (άρθρα 21 και 22) που αναφέρουν ότι οι συνάδελφοι μας με απώλεια όρασης, απώλεια ακοής και με τετραπληγία-παραπληγία τοποθετούνται με μετάθεση, διορισμό, απόσπαση και ως αναπληρωτές μόνο σε αντίστοιχες σχολικές μονάδες τυφλών, κωφών και με κινητική αναπηρία. Πιστεύουμε ότι οι συνάδελφοι θα πρέπει να έχουν «δικαίωμα» και όχι «αποκλειστικό περιορισμό» να εργάζονται σε σχετικό με την αναπηρία τους πλαίσιο. Με δεδομένο ότι όλες οι μορφές αναπηρίας περιλαμβάνουν εύρος και διαβαθμίσεις ικανοτήτων και δυσκολιών (δεν είναι π.χ. όλοι οι εκπαιδευτικοί με προβλήματα όρασης ολικώς τυφλοί) είναι ανεπίτρεπτο από το Υπουργείο Παιδείας μίας σύγχρονης χώρας να κατηγοριοποιεί και να ομαδοποιεί χωρίς ποιοτική αξιολόγηση ένα σύνολο εκπαιδευτικών με συγκεκριμένες αναπηρίες περιορίζοντας δραστικά την εργασιακή τους πρόσβαση!

5.    Άμεση αναφορά στο νόμο στη διεξαγωγή του ΑΣΕΠ Ειδικής Εκπαίδευσης (ο οποίος είχε αποφασιστεί από την Πολιτεία με το σύστημα 60%-40%) και Μαζικούς Διορισμούς για το πλήθος των εκατοντάδων κενών στην ΕΕ. Διορισμοί μπορούν να γίνουν και μόνο με την προϋπηρεσία αφού εκατοντάδες αναπληρωτές εκπαιδευτικοί ΕΕ έχουν συμπληρώσει 24 και 30 μήνες προϋπηρεσίας. Ζητάμε να υπάρξει τροπολογία στο σχέδιο νόμου για διορισμούς με βάση το 30μηνο προϋπηρεσίας στο πνεύμα του ν.3848, άρθρο 9-Μεταβατικές Διατάξεις, παρ.8, όπου αναφέρει: «Μέχρι και το σχολικό έτος 2014-2015 όσοι εκπαιδευτικοί συμπλήρωσαν την 30ή Ιουνίου 2008 πραγματική προϋπηρεσία τουλάχιστον τριάντα (30) μηνών προσωρινού αναπληρωτή ή ωρομίσθιου εκπαιδευτικού σε δημόσια σχολεία πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, διορίζονται επιπλέον, εφόσον υπάρχουν εκπαιδευτικές ανάγκες και δεν έχουν διοριστεί κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου, κατά σειρά που εξαρτάται από την προαναφερθείσα συνολική προϋπηρεσία. Ο αριθμός των διοριζομένων ανά σχολικό έτος και κατά κλάδο και ειδικότητα καθορίζεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων». Είναι θέμα πολιτικής βούλησης να γίνουν οι πρώτοι επιτέλους –μετά από 12 χρόνια- διορισμοί στην ΕΕ.

6. Ρητή αναφορά στο σχέδιο νόμου για πιστώσεις αναπληρωτών (είτε για Παράλληλη Στήριξη είτε για Τμήματα Ένταξης, Ειδικά Σχολεία κτλ.) από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτή τη στιγμή και ενώ η Ειδική Εκπαίδευση αποτελεί υποχρέωση του Κράτους, η χρηματοδότηση των πιστώσεων για την πρόσληψη αναπληρωτών γίνεται αποκλειστικά από προσωρινά ευρωπαϊκά κονδύλια που δίνονται από προγράμματα ΕΣΠΑ.
7. Άμεση επαναφορά του θεσμού της μετεκπαίδευσης σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.   Η κατάργηση της διετούς, δημόσιας και δωρεάν μετεκπαίδευσης που προσέφεραν τα Διδασκαλεία της χώρας, σε συνδυασμό με τη σύνδεση των σεμιναρίων και των μεταπτυχιακών (ν.3699/2008) με την εργασιακή αποκατάσταση των αναπληρωτών εκπαιδευτικών αλλά και με τις υπηρεσιακές μεταβολές των μόνιμων εκπαιδευτικών, οδήγησε σε ένα πρωτοφανές «εμπόριο» μεταπτυχιακών τίτλων και σεμιναρίων. Η μετεκπαίδευση στα Διδασκαλεία ήταν πρωτοπόρος θεσμός και πιο «αξιοκρατικός» από τα σεμινάρια και τα μεταπτυχιακά προγράμματα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Απευθυνόταν σε όλους τους διορισμένους εκπαιδευτικούς και όχι μόνο σε όσους έχουν οικονομική άνεση. Ήταν πραγματικά πρωτοποριακό ν’ αναλαμβάνει η ίδια η Πολιτεία τις ευθύνες της απέναντι στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και στους γονείς τους και να μετεκπαιδεύει τους δασκάλους/νηπιαγωγούς της.

Για περαιτέρω ανάλυση των θέσεων και προτάσεων μας συμβουλευτείτε το έντυπο μας στο www.satea.gr