"Ανεπαρκείς, αντικρουόμενες ή ανύπαρκτες οι απαντήσεις του Υπουργείου Παιδείας στα ερωτήματά μας για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής" - Ομιλία της εισηγήτριας της Νέας Δημοκρατίας, Τομεάρχη Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκης Κ. Κεραμέως

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ανεπαρκείς, αντικρουόμενες ή ανύπαρκτες
οι απαντήσεις του Υπουργείου Παιδείας στα ερωτήματά μας
για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.

Ομιλία της εισηγήτριας της Νέας Δημοκρατίας, Τομεάρχη Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκης Κ. Κεραμέως,
στην κατ' άρθρον συζήτηση του νομοσχεδίου
για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
στο πλαίσιο της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής

Αθήνα, 20 Φεβρουαρίου 2018

Κύριοι Υπουργοί, Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Θα ήθελα να ξεκινήσω επισημαίνοντας τα πολυάριθμα σημεία τα οποία έθιξα στην τοποθέτησή μου επί της αρχής και στα οποία δεν λάβαμε απάντηση από τον Υπουργό.

Πρώτον, δεν λάβαμε καμία απάντηση σχετικά με τους μαθητές των ΕΠΑΛ και την αιφνιδιαστική αλλαγή – επί τα χείρω – που τους επιφυλάσσετε με το παρόν νομοθέτημα στο μέσον της χρονιάς.

Στα δύο ΤΕΙ που καταργείτε, ΤΕΙ Αθήνας και ΤΕΙ Πειραιά, εισέρχονταν κάθε χρόνο εκατοντάδες φοιτητές από ΕΠΑΛ, πολλοί εκ των οποίων θα χάσουν την ευκαιρία να σπουδάσουν. Οι μαθητές της τρέχουσας Β΄ και Γ΄ Τάξης που είχαν εγγραφεί στο ΕΠΑΛ και επρόκειτο να διεκδικήσουν την εισαγωγή τους στα ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά με πολλές πιθανότητες επιτυχίας και με μεγάλο ποσοστό πρόσβασης (πρόσβαση με ποσοστό 20%), γεγονός που είχε ληφθεί υπόψη για την εγγραφή τους, τώρα θα έχουν ελάχιστες πιθανότητες για την εισαγωγή τους. Αντιλαμβάνεστε ότι αν απόφοιτος ΕΠΑ.Λ. από την Αττική θέλει να σπουδάσει, για προφανείς κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους στον τόπο του είναι πιθανό να μην μπορέσει, διότι το ποσοστό εισαγωγής στα πανεπιστήμια από τα ΕΠΑΛ θα είναι 5%. Υπολογίζεται ότι εκατοντάδες θέσεις ως τώρα εισακτέων μαθητών θα χαθούν. Επιπλέον, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το κίνητρο για εγγραφή μαθητών στα ΕΠΑΛ ουσιαστικά χάνεται, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών των ΕΠΑΛ δεν βρίσκει καθόλου ελκυστική την συνέχιση των σπουδών της σε κάποιο θεωρητικού υπόβαθρου Πανεπιστήμιο. Ολόκληρη η Αττική δεν θα έχει τεχνολογικό ίδρυμα, και σιγά σιγά και ολόκληρη η χώρα δεν θα έχει τεχνολογικό ίδρυμα. Εξαφανίζετε λοιπόν σταδιακά την τεχνολογική εκπαίδευση και μαζί το όνειρο χιλιάδων μαθητών ΕΠΑΛ να συνεχίσουν τις σπουδές τους.

Δεύτερον, κύριε Υπουργέ, δεν λάβαμε καμία πειστική απάντηση για το ζήτημα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων του νέου ιδρύματος. Έτσι οραματίζεστε εσείς την αναβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; Με αποφοίτους a priori ανέργους, καθώς τα πτυχία τους δεν θα έχουν κανένα αντίκρυσμα; Και βεβαίως σας άκουσα προσεκτικά στην τοποθέτησή σας επί της αρχής, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ μας είπατε απλά ότι θα το δρομολογήσετε. Και αυτό κ. Υπουργέ είναι ικανοποιητική απάντηση για τους χιλιάδες φοιτητές του νέου Ιδρύματος; Σήμερα που το νομοσχέδιο είναι στα τελικά στάδια προ ψήφισης, δεν έχετε προβλέψει απολύτως τίποτα για τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων αυτών. Σε κάθε περίπτωση, ελπίζουμε να κάνετε νομοτεχνική βελτίωση και να προβλέψετε την αναγραφή της κατεύθυνσης στα πτυχία, γενικά αλλά και ειδικά για τμήματα μαμούθ, όπως αυτό των βιοϊατρικών επιστημών.

Ως προς τις μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας σχετικά με το εγχείρημα, όπως είπα προηγουμένως αυτές δόθηκαν στους Βουλευτές μόλις πριν από μερικές ώρες. Και προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση ότι οι ημερομηνίες των μελετών αυτών είναι Δεκέμβριος 2017 και Ιανουάριος 2018. Γιατί λοιπόν δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα με τη δημοσιοποίηση του σχεδίου νόμου ή τουλάχιστον μέσα στον Ιανουάριο για να μπορέσουν και οι διάφοροι ενδιαφερόμενοι, φορείς, φοιτητές, καθηγητές να τις σχολιάσουν; Γιατί δόθηκαν στη δημοσιότητα μετά την ακρόαση φορέων; Σε κάθε περίπτωση θα αναφερθώ εκτενέστερα σε αυτές στην τελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής, αυτήν που κ. Υπουργέ αποκαλείτε «επανάληψη».

Επίσης, μέχρι σήμερα δεν έχετε εξηγήσει ποια ακριβώς διαδικασία ακολουθήθηκε για την επιλογή των 2 ιδρυμάτων, τις αποφάσεις των συγχωνεύσεων τμημάτων, τα ακαδημαϊκά κριτήρια που τηρήθηκαν.

Εκεί που λάβαμε πειστικές απαντήσεις, ευτυχώς από τους ίδιους, είναι από την ΑΔΙΠ και το ΕΣΕΚΑΑΔ, φορείς των οποίων η γνώμη, σύμφωνα με τον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο (4485/17, άρθρο 5), απαιτείται για την ίδρυση, συγχώνευση, κατάτμηση, μετονομασία και κατάργηση ΑΕΙ. Και ελπίζω να συμβουλευθήκατε τους νομικούς σας συμβούλους και να μην προβάλετε εκ νέου το επιχείρημα ότι εδώ η ίδρυση δεν επιχειρείται με ΠΔ, γιατί εσείς οι ίδιοι προβλέψατε να προσκομίζεται η γνώμη της ΑΔΙΠ και του ΕΣΕΚΑΑΔ για την ίδρυση κάθε νέου πανεπιστημίου, άρα εσείς οι ίδιοι θεωρήσατε ότι αυτό είναι σημαντικό για τη διαδικασία. Το νομοτεχνικό μέσο ίδρυσης είναι αυτό που καθορίζει αν χρειάζεται η γνώμη της ΑΔΙΠ και του ΕΣΕΚΑΑΔ; Στο δια ταύτα, τόσο η ΑΔΙΠ, όσο και το ΕΣΕΚΑΑΔ, δεν ερωτήθηκαν ως φορείς, ως έπρεπε.

Τέλος, εκτός από ανεπαρκείς, είχαμε και αντικρουόμενες απαντήσεις. Αναφέρομαι στο ζήτημα της εξοικονόμησης που επιτυγχάνεται ή μη από το εγχείρημα. Εκεί, κ. Υπουργέ, σηκώνουμε τα χέρια ψηλά. Και εξηγούμαι:
- Το ΓΛΚ μας πληροφορεί ότι η εξοικονόμηση ανέρχεται σε 27,5 χιλιάδες ευρώ.
- Στην αιτιολογική σας έκθεση, σελ. 5, λέτε εσείς ο ίδιος: «Η εξοικονόμηση πόρων εκτιμάται σε περίπου 20% του ετήσιου προϋπολογισμού (περίπου 3.200.000 ευρώ)”.
- Στην ομιλία σας επί τη αρχής μας είπατε επί λέξει: “Εμείς, όχι μόνο δεν εξοικονομούμε χρήματα, αλλά δίνουμε και πρόσθετα».
Τελικά τι από όλα ισχύει κ. Υπουργέ; Αυτά που μας λέτε προφορικά στη Βουλή, αυτά που γράφετε στην αιτολογική σας έκθεση, ή αυτά που μας λέει το ΓΛΚ. Εξοικονομούνται ή δεν εξοικονομούνται πόροι; Και όταν λέμε πόροι, εννοούμε πχ δομές. Και αν ναι, σε ποιο ποσό ανέρχεται η εξοικονόμηση; Και αν ναι, το θέλετε, ή ο όρος «εξοικονόμηση» στο λεξιλόγιό σας είναι τόσο δαιμονοποιημένος όσο και ο όρος «μεταρρύθμιση»; Γιατί κύριοι, αν το παρόν επιχειρείται μόνο για να αλλάξει όνομα το πτυχίο, τότε δεν πάμε πολύ μακριά.

Προχωρώ στον σχολιασμό των άρθρων:
Για τα άρθρα 1 και 2 μίλησα ήδη.
Για το άρθρο 3, και τα όργανα διοίκησης, επειδή παρανοήσατε κύριε Υπουργέ, βεβαίως και γνωρίζω ότι την διοικούσα επιτροπή την διορίζει ο Υπουργός, αλλά ένα τόσο “εμβληματικό”, όπως το χαρακτηρίζετε ίδρυμα, το οποίο σχεδιάζετε τόσο καιρό, γιατί να μην λειτουργήσει από ενάρξεώς του με μια δημοκρατικά εκλεγμένη και ανεξάρτητη Σύγκλητο, που θα προκύψει από εκλογές, αντί με μια διορισμένη από εσάς επιτροπή;
Άρθρο 4, σχετικά με το προσωπικό, μπορείτε παρακαλώ πολύ να μας εξηγήσετε γιατί ο έλεγχος των δικαιολογητικών των καθηγητών προς κρίση διενεργείται από Επιτροπή που διορίζετε και πάλι εσείς και όχι π.χ. από την Γραμματεία του Ιδρύματος;
Άρθρο 5, δύο παρατηρήσεις, η πρώτη για τους φοιτητές: με ποιο τρόπο φοιτητές οι οποίοι φοιτούν σήμερα στα δύο ΤΕΙ, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί, θα λάβουν τίτλο σπουδών από ιδρύματα τα οποία θα έχουν καταργηθεί; Η δεύτερη παρατήρηση αφορά στα προγράμματα σπουδών. Στην τοποθέτησή σας επί της αρχής δώσατε ιδιαίτερα έμφαση στα προγράμματα σπουδών. Ωστόσο, στην πραγματικότητα δεν φαίνεται να σας ενδιαφέρουν τόσο πολύ τα προγράμματα σπουδών, γιατί λέτε ότι “θεωρούνται πιστοποιημένα έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας πιστοποίησης από την ΑΔΙΠ”. Η Πρόεδρος της ΑΔΙΠ δήλωσε κατά την ακρόαση φορέων ότι δεν εφικτό η πιστοποίηση αυτή να ολοκληρωθεί μέχρι τον Σεπτέμβριο 2018 που θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το νέο ίδρυμα. Τελικά σας νοιάζει ή όχι η πιστοποίηση των προγραμμάτων;
Άρθρο 8, διετείς δομές επαγγελματικής εκπαίδευσης. Δύο ερωτήσεις: πρώτη ερώτηση: Θεωρείτε ότι οι νέες διετείς δομές, που συστήνονται με το παρόν, θα είναι ανταγωνιστικές, δεδομένου ότι ο απόφοιτος ΕΠΑΛ μπορεί να λάβει δίπλωμα επιπέδου 5, είτε από τα ΕΠΑΛ μετά από 9 μήνες μαθητείας, με αμοιβή και ένσημο, από τα ΙΕΚ έπειτα από 1,5 χρόνο σπουδών; Δεύτερη ερώτηση: πώς θα χρηματοδοτηθούν οι εν λόγω διετείς δομές; Υπάρχει συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αναμόρφωση του Επιχειρησιακού Προγράμματος, ώστε να αποδεσμευθούν πόροι από άλλες δράσεις του Ε.Π. και να διατεθούν στη λειτουργία των προγραμμάτων διετούς φοίτησης στα ΑΕΙ;
Άρθρο 9, προσόντα εκλογής μελών ΔΕΠ. Προτείνουμε στην παράγραφο 1δδ να διαγραφεί ο τίτλος «κύριος ερευνητής» και να αντικατασταθεί με άλλον πιο δόκιμο για την περίπτωση που αφορά στη συγκεκριμένη ρύθμιση, από τη στιγμή που σύμφωνα με όλους τους νόμους για την έρευνα (Ν. 4310/2014 και Ν. 4386/2016) κύριος Ερευνητής είναι ο Ερευνητής Β’ βαθμίδας των Ερευνητικών Κέντρων.
Άρθρο 11, σχετικά με τα οικονομικά των Ερευνητικών Κέντρων και των Ε.Λ.Κ.Ε. των ΑΕΙ, φορείς εκτιμούν ότι οι επεμβάσεις αυτές είναι επί τα χείρω, ότι εισάγουν ακόμη μεγαλύτερη γραφειοκρατία. Καταλαβαίνω όμως ότι συζητούνται και κάποιες άλλες διατάξεις για τους ΕΛΚΕ με το Υπ. Οικ. οι οποίες εκείνες είναι επί τα βελτίω. Γιατί δεν περιμένετε λοιπόν να νομοθετήσετε απευθείας τις νέες βελτιωμένες διατάξεις;
Άρθρο 13, το άρθρο θα μπορούσε να λέγεται “εκτελούνται μεταφορές τμημάτων ΤΕΙ”! Ειλικρινώς, θα παρακαλούσα να μας εξηγήσετε βάσει ποιου σχεδιασμού επιχειρείτε τις εν λόγω μεταφορές τμημάτων ΤΕΙ και ποια είναι η σκοπιμότητα πίσω από αυτή την διαδικασία.
Άρθρο 16, αποθετήριο τίτλων σπουδών, βλέπουμε θετικά την εν λόγω ρύθμιση, ωστόσο ελπίζουμε να μην μείνει κενό γράμμα. Ελπίζω κύριε Υπουργέ να κινήσετε γρήγορα τις διαδικασίες για τον αρμόδιο φορέα ανάπτυξης του συστήματος. Και πραγματικά ευχόμαστε όταν κάποια στιγμή μπορέσουν να διασυνδεθούν τα ηλεκτρονικά μητρώα του δημοσίου, να υπάρχει πρόβλεψη διασύνδεσης και με το αποθετήριο.
Άρθρο 17, διατάξεις για τις μετεγγραφές φοιτητών. Είναι γεγονός ότι με την εν λόγω ρύθμιση θεραπεύεται μια σοβαρή δυσχέρεια που αντιμετωπίζουν οικογένειες με 2 ή παραπάνω παιδιά που σπουδάζουν σε διαφορετικές πόλεις από τον τόπο μόνιμης διαμονής. Δυστυχώς, δεν είναι η μόνη δυσχέρεια που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες σήμερα που έχουν παιδιά που σπουδάζουν. Δύο ερωτήσεις κ. Υπουργέ: 1) τα εισοδηματικά κριτήρια θα τα ορίσετε εσείς με Υπουργική Απόφαση. Βάσει ποιου σχεδιασμού; δεν θα έπρεπε να έχει και ο ΥΠΟΙΚ λόγο σε αυτή τη διαδικασία; 2) το όριο που τέθηκε από τον νόμο Μπαλτά το 2015 για 15% υπέρτατο ποσοστό μετεγγραφών ανά τμήμα πώς θα εφαρμοστεί με τις νέες αυτές ρυθμίσεις; Γιατί εδώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος να μην μπορούν τα ιδρύματα εν τέλει να λειτουργήσουν. Βεβαίως πρέπει να στηριχθούν ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, αλλά πρέπει και τα ιδρύματα να μπορούν να λειτουργήσουν, διαφορετικά είναι κοινωνική πολιτική στο κενό.
Άρθρο 20, ρυθμίσεις για την έρευνα. Το άρθρο 20 είναι ένα από τα πολλά δείγματα κακής νομοθέτησης της Κυβέρνησης: 20 παράγραφοι, 20 διαφορετικές ρυθμίσεις σε 1 άρθρο. Ρυθμίσεις που τροποποιούν για πολλοστή φορά τις διατάξεις που διέπουν το ΕΛΙΔΕΚ, παρ. 13-18, ρυθμίσεις που αποδίδουν υπερεξουσίες στον Υπουργό, παρ. 4, 9,12, ρυθμίσεις που εισάγονται χωρίς έλεγχο των συνεπειών που επιφέρουν, όπως στην παρ. 11, όπου προβλέπεται η δυνατότητα μετάταξης των μόνιμων εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και των μελών του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού σε θέσεις Ειδικού Επιστημονικού – Τεχνικού Προσωπικού (ΕΕΤΠ) των ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων, με αποτέλεσμα αφενός τα σχολεία να αποψιλώνονται από εκπαιδευτικούς, αφετέρου οι ερευνητές μας να φεύγουν στο εξωτερικό κατά χιλιάδες.
Άρθρο 33, μεταξύ άλλων καθιερώνεται σταδιακά η διετής υποχρεωτική φοίτηση στα νηπιαγωγεία. Δεν θα υπεισέλθω αυτή τη στιγμή στην ουσία της συζήτησης, και τις διαφορετικές παιδαγωγικές απόψεις επί του θέματος, και ασφαλώς υπάρχουν σοβαρά επιχειρήματα υπέρ της υποχρεωτικής εκπαίδευσης από τα 4. Ωστόσο, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο γεγονός ότι μια τέτοια ρύθμιση καθίσταται πολύ δύσκολα υλοποιήσιμη, καθώς, προφανώς, δεν έχουν εξασφαλιστεί οι αναγκαίες προϋποθέσεις σε υποδομές και προσωπικό. Κυρίες και κύριοι, φοβάμαι ότι με δεδομένο το πού στεγάζονται σήμερα δεκάδες νηπιαγωγεία, η ρύθμιση καθίσταται ανεφάρμοστη. Και μια νομοτεχνική παρατήρηση, στην παρ. 3δ’, «Στους μαθητές που αποφοιτούν από το Νηπιαγωγείο χορηγείται τίτλος που χρησιμεύει για την εγγραφή στο Δημοτικό...» Αντί “χρησιμεύει”, προτείνουμε το “απαιτείται”.
Άρθρο 34, ζητήματα αξιολόγησης μαθητών Γενικού Λυκείου. Κύριε Υπουργέ, θα θέλαμε να μας διευκρινίσετε ένα σημείο της παρ. 2: “Στη Γ΄ τάξη Ημερήσιου Γενικού Λυκείου και στη Δ΄ τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου στα μαθήματα της Ομάδας Α' διενεργείται μόνο μια υποχρεωτική ωριαία γραπτή δοκιμασία κατά τη διάρκεια του πρώτου τετραμήνου”, εννοείτε ότι διενεργείται τουλάχιστον μια ή αποκλειστικά μόνο μια ωριαία γραπτή δοκιμασία;

Δεν θέλω να καταχραστώ τον χρόνο των συναδέλφων, οπότε αν και δεν είναι εξαντλητικές οι παρατηρήσεις, θα σταματήσω εδώ. Ελπίζω έως την β’ ανάγνωση, που, σας υπενθυμίζω, κύριε Υπουργέ, ότι δεν είναι επανάληψη, να έχουμε λάβει τις απαντήσεις που ζητάμε.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Εδώ το βίντεο της ομιλίας.